Hematologiya testlər qrupu

Sinonim: ABO qrupları

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Xəs­tə­nin adı mütləq sınaq şüşəsinin üzə­rində olmalıdır

İş prinsipi: Sınaq şüşəsində aglu­tinasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: He­moliz

İstifadəsi: Qan qrupları və Rh tip­lən­dirilməsində istifadə olunur

Sinonim: AC globulin; Labil faktor; Plazma akselerator globulin; Pro­akselerin

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin  50-150 %-i

İstifadəsi: V faktorun  irsi çatı­ş­maz­lığı olan xəstələrdə (parahe­mofiliya) anormal qanaxmalar müşahidə olu­nur və laxtalanma zamanı, PT və APTT testlərində uzanmalar müəy­yən edilir. Hamiləlik zamanı bir sıra laxtalanma faktorları kimi V faktor­da da az miqdarda artım baş verə bilər. Kəskin qaraciyər çatışmazlı­ğında sintezin zəifləməsi, DDL za­manı isə sərf olunmanın artması ilə əlaqədar olaraq V faktorun miqdarı azalır. V faktorun təyini qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmaz­lığının differensiasiyasında istifadə olunur. Parenximal qaraciyər xəstə­lik­lərində V faktor və K vita­mi­nin­dən asılı sintez olunan laxtalanma faktorları (II, VII, IX və X faktorlar) azaldığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, digər fak­torların miqdarı isə aşağı olur. Bu məq­sədlə V və VII faktorların aktiv­liyi təyin oluna bilər

Sinonim: aPTT, Parsial trombo­plas­tin zamanı, PTT

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μl

Nümunənin alınma qaydası: nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir. Xəstənin hazırlanması: Xəstə he­parin qəbul edirsə növbəti dozadan 1 saat əvvəl nümunə alınmalıdır. He­parin vurulan qoldan qan alınma­malıdır.

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanmış, hemolizli, heparinli nümu­nələr, uyğun olmayan qan/anti-koauqulyant nisbəti

Referens: 25-36 san

İstifadəsi: Daxili (intrensek) laxta­lanma sisteminin qiymətləndirilməsi, heparin müalicəsinin nəzarətdə sax­lanılması, A və B hemofiliyanın skri­ninqi, II, V, VIII, IX, X, XI və XII faktorların kongenital çatışmazlıq­la­rının skrininqi, DIC, disfibrino­ge­ne­miya, qaraciyər çatışmazlığı, dövr edən anti-koaqulyantlar və K vita­mini çatışmazlığının qiymətləndiril­məsində istifadə olunur

Sinonim: APC rezistentliyi

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 ml

Nünumə alma: nümunə alındıqdan sınra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: lax­talanmış, hemolizə uğramış, hepa­rinli nümunələr, qan/antikoaqulyant nisbəti düz olmayan nümunələr

Referens: APC rezistentliyi normallaşdırma əmsalı: 0.69-1.56. APC rezistentliyi normallaşdırma nisbəti/FV Leiden: 0.86-1.10

İstifadəsi: Əsasən faktor V Leiden mutasiyası ilə əlaqədar olaraq inkişaf edən APC rezistentliyinin araşdırıl­masında skrininq test kimi istifa­də­ olunur. Test iki formada aparılır və nəticə verilir. Birinci formada (APC rezistentliyi normallaşdırma əmsalı), xüsusilə kumadin istifadə edən xəs­tələrdə protein C və S miqdarı azal­dığı üçün aşağı nəticələr əldə oluna bilər. Referensdan kiçik nəticələr APC rezistentliyini və ya protein C və S miqdarının az ola biləcəyini gös­tərir. İkincisində isə (APC re­zistentliyi normallaşdırma nisbəti/FV Leiden) yalnız APC rezistentliyi qiy­mətləndirilir. Oral antikoaqul­yant­la­rın istifadəsi bu testə təsir göstərmir və referensdən kiçik nəticələr APC rezistentliyini göstərir

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, heparinli nümunələr

Referens:  >12 yaş     0.4-1.1 U/mL

Sinonim: Antihemofiliya faktoru

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirilməsi aparıldıqdan sonra heparin müalicəsi müayinədən 2 gün əvvəl kəsilməlidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/anti­koa­qul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150 %-i

İstifadəsi: İrsi VIII faktorun çatış­mazlığı (hemofiliya A) X-ə bağlı keçən və qanaxmaya meyilliliklə xa­rakterizə olunan xəstəlikdir. Klinik olaraq VIII faktorun çatışmazlığı, xəs­tənin plazmasında VIII faktorun səviyyəsindən asılı olaraq, şiddətli (<1%), orta dərəcə (1-5%) və yüngül (>5%) dərəcələrə ayrılır. Həmin şəxs­­lərdə aPTT uzandığı halda, PT və TT normal olur. Həmçinin VIII faktor kəskin faza reaktantı olub, esterogenlərin istifadəsi, qaraciyər xəstəliyi, şəkərli diabet, stress halları və ya idman hərəkətlərindən sonra yüksələ bilər

Sinonim: Anti-hemofiliya faktoru B; Christmas faktoru; Autoprotrombin II

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müa­licəsində isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilməlidir

İş prinsipi:Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi IX faktorun çatış­maz­lığı (hemofiliya B), “X” ilə əlaqəli keçən, qanaxma diatezi və plazmada IX faktor aktivliyinin az olması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Əsa­sən kişilərdə rast gəlinir, qadınlar isə daşıyıcıdır. 1/25000 tezliyində  rast gə­linir. Bu xəstələrdə APTT uzanır, PT normal olur.  Qazanılmış IX fak­tor çatışmazlığı isə oral anti­koa­qul­yantların istifadəsi, ağır qaraciyər xəs­təliyi və K vitamini çatışmaz­lığında müşahidə oluna bilər

Sinonim: AT III; Heparin kofaktor çalışması

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 200 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens:

< 3 ay	35-125%
>3ay	70-125%

İstifadəsi: AT III çatışmazlığı hi­per­koaquliyasiyaya səbəb olan faktor­lar­dan biridir. AT III azlığı genetik (auto­som dominant) və ya qaza­nılmış sə­bəblərlə əlaqədar ola bilər. Ağır sirroz, DIC, ağciyər emboliyası və cərrahi əməliyatlar qazanılmış səbəblərdəndir. Fərdi və ya irsi trombemboliya xəs­tə­liyi olanlarda və yetərsiz heparin müa­li­cəsi zamanı  AT III səviyyəsi təyin olunmalıdır

Sinonim: APC rezistentliyi

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 ml

Nünumə alma: nümunə alındıqdan sınra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: lax­talanmış, hemolizə uğramış, hepa­rinli nümunələr, qan/antikoaqulyant nisbəti düz olmayan nümunələr

Referens: APC rezistentliyi normallaşdırma əmsalı: 0.69-1.56. APC rezistentliyi normallaşdırma nisbəti/FV Leiden: 0.86-1.10

İstifadəsi: Əsasən faktor V Leiden mutasiyası ilə əlaqədar olaraq inkişaf edən APC rezistentliyinin araşdırıl­masında skrininq test kimi istifa­də­ olunur. Test iki formada aparılır və nəticə verilir. Birinci formada (APC rezistentliyi normallaşdırma əmsalı), xüsusilə kumadin istifadə edən xəs­tələrdə protein C və S miqdarı azal­dığı üçün aşağı nəticələr əldə oluna bilər. Referensdan kiçik nəticələr APC rezistentliyini və ya protein C və S miqdarının az ola biləcəyini gös­tərir. İkincisində isə (APC re­zistentliyi normallaşdırma nisbəti/FV Leiden) yalnız APC rezistentliyi qiy­mətləndirilir. Oral antikoaqul­yant­la­rın istifadəsi bu testə təsir göstərmir və referensdən kiçik nəticələr APC rezistentliyini göstərir

Sinonim: aPTT, Parsial trombo­plas­tin zamanı, PTT

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μl

Nümunənin alınma qaydası: nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir. Xəstənin hazırlanması: Xəstə he­parin qəbul edirsə növbəti dozadan 1 saat əvvəl nümunə alınmalıdır. He­parin vurulan qoldan qan alınma­malıdır.

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanmış, hemolizli, heparinli nümu­nələr, uyğun olmayan qan/anti-koauqulyant nisbəti

Referens: 25-36 san

İstifadəsi: Daxili (intrensek) laxta­lanma sisteminin qiymətləndirilməsi, heparin müalicəsinin nəzarətdə sax­lanılması, A və B hemofiliyanın skri­ninqi, II, V, VIII, IX, X, XI və XII faktorların kongenital çatışmazlıq­la­rının skrininqi, DIC, disfibrino­ge­ne­miya, qaraciyər çatışmazlığı, dövr edən anti-koaqulyantlar və K vita­mini çatışmazlığının qiymətləndiril­məsində istifadə olunur

Sinonim: AT III; Heparin kofaktor çalışması

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 200 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens:

< 3 ay	35-125%
>3ay	70-125%

İstifadəsi: AT III çatışmazlığı hi­per­koaquliyasiyaya səbəb olan faktor­lar­dan biridir. AT III azlığı genetik (auto­som dominant) və ya qaza­nılmış sə­bəblərlə əlaqədar ola bilər. Ağır sirroz, DIC, ağciyər emboliyası və cərrahi əməliyatlar qazanılmış səbəblərdəndir. Fərdi və ya irsi trombemboliya xəs­tə­liyi olanlarda və yetərsiz heparin müa­li­cəsi zamanı  AT III səviyyəsi təyin olunmalıdır

Sinonim: Stuart faktoru; auto­pro­trombin C; autoprotrombin III

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müa­li­cə­sində isə 2 gün əvvəl müa­licə kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi X faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə PT və APTT uzanmış, TT isə normaldır. X faktor çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Qazanılmış X faktor çatışmazlığı isə birincili amiloidoz ilə əlaqədardır. Bundan başqa, oral antikoaqul­yant­ların istifadəsi və K vitamini çatış­maz­lığında da X faktorun miqdarı azalır

Sinonim: Autoprotrombin I; Pro­kon­vertin; Stabil faktor 

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiymət­ləndirilməsi aparıldıqdan son­ra ku­ma­din cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müali­cə­sin­də isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilmə­lidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: VII faktorun çatışmazlığı, nadir rast gəlinən, autosom resessiv keçən irsi xəstəlikdir. Xəstəlik olan şəxslərdə PT uzanır, APTT isə nor­mal olur. Klinik qanaxmanın şiddəti VII faktorun aktivlik səviyyəsi ilə əla­qə­dardır. Qaraciyər xəstəliyi və K vita­mini çatışmaznığının differen­siasi­ya­sındada istifadə olunur. Pa­renximal qaraciyər xəstəliklərində V faktor və K vitaminindən asılı sintez olunan lax­ta­lanma faktorları (II, VII, IX və X) azal­dığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, di­gər faktor səviyyələri isə aşağı olur. Bu məqsədlə V və VII faktorların ak­tivliyi təyin oluna bilər. Oral kon­traseptiv istifadə edən qadınların plazmaları 4^oC-də sax­lanıldıqda VII faktorun aktivliyində 10 dəfəyə qə­dər artım müşahidə oluna bilər. Həm­çinin VII faktorun aktiv­liyinin artması miokard infarktı riskini də artırır. Oral antikoaqulyantların is­tifadəsi, ağır qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmazlığı hallarında isə VII faktorun səviyyəsində azalmalar mü­şahidə oluna bilər

Sinonim: Anti-hemofiliya faktoru B; Christmas faktoru; Autoprotrombin II

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müa­licəsində isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilməlidir

İş prinsipi:Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi IX faktorun çatış­maz­lığı (hemofiliya B), “X” ilə əlaqəli keçən, qanaxma diatezi və plazmada IX faktor aktivliyinin az olması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Əsa­sən kişilərdə rast gəlinir, qadınlar isə daşıyıcıdır. 1/25000 tezliyində  rast gə­linir. Bu xəstələrdə APTT uzanır, PT normal olur.  Qazanılmış IX fak­tor çatışmazlığı isə oral anti­koa­qul­yantların istifadəsi, ağır qaraciyər xəs­təliyi və K vitamini çatışmaz­lığında müşahidə oluna bilər

Sinonim: Stuart faktoru; auto­pro­trombin C; autoprotrombin III

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müa­li­cə­sində isə 2 gün əvvəl müa­licə kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi X faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə PT və APTT uzanmış, TT isə normaldır. X faktor çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Qazanılmış X faktor çatışmazlığı isə birincili amiloidoz ilə əlaqədardır. Bundan başqa, oral antikoaqul­yant­ların istifadəsi və K vitamini çatış­maz­lığında da X faktorun miqdarı azalır

Sinonim: Ağ qan hüceyrələrinin sayı; WBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı:1mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayımı

Referens:

Yenidoğulmuş	9.0-30.0 K/mm3
<1 ay	9.4-34.0 K/mm3
2-12 ay	5.0-19.5 K/mm3
1-3 yaş	6.0-17.5 K/mm3
4-5 yaş	5.5-15.5 K/mm3
6-15 yaş	4.5-13.5 K/mm3
>15 yaş	4.5-11.0 K/mm3

İstifadəsi: Qandakı ağ qan hüceyrə­lərinin sayının qiymətlən­diril­mə­sin­də istifadə olunur

Sinonim: Complete blood count; CBC; Hemoqram, qanin ümumi analizi

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Cell counter (hüceyrə sayılması)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalı olması

İstifadəsi: Hematoloji xəstəliklər, kəs­kin və xroniki infeksiyalar, əmə­liy­yatdan əvvəl və s. hallarda istifadə olunur. Xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti haqqında məlumat verir

Sinonim: Anti-hemofiliya faktoru B; Christmas faktoru; Autoprotrombin II

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müa­licəsində isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilməlidir

İş prinsipi:Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi IX faktorun çatış­maz­lığı (hemofiliya B), “X” ilə əlaqəli keçən, qanaxma diatezi və plazmada IX faktor aktivliyinin az olması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Əsa­sən kişilərdə rast gəlinir, qadınlar isə daşıyıcıdır. 1/25000 tezliyində  rast gə­linir. Bu xəstələrdə APTT uzanır, PT normal olur.  Qazanılmış IX fak­tor çatışmazlığı isə oral anti­koa­qul­yantların istifadəsi, ağır qaraciyər xəs­təliyi və K vitamini çatışmaz­lığında müşahidə oluna bilər

Sinonim: Fibrinin parçalanma məh­sulları

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan sınaq şüşəsi və qan/antikoagulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli nümunələr

Referens: <10-150 μg/L

İstifadəsi: D-Dimer səviyyəsinin normadan yüksək olması laxtalanma, beləliklə dərin vena trombozu, ağ­ci­yər emboliyası və ya DDL (disse­mi­nə olunmuş damardaxili laxtalanma) (disseminated intravascular coagu­la­tion, DIC) ehtimalını artırır. Bundan başqa, yumurtalıq karsinomaları və böyrək xəstəlikərində fibrinin parça­lanmasının təyinində, dərin vena trom­bozu və ya kəskin miokard in­faktı zamanı aparılan müalicənin müşahidəsində istifadə olunur

Nümunə növü: Serum

Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500μL

İş prinsipi: Aqqlütinasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: He­moliz, lipemiya, sarılıq və konta­minasiya

İstifadəsi: Rh(-) hamilələrdə yenido­ğulanın hemolitik xəstəlik (eritro­blastozis fetalis) riskinin təyinində istifadə olunur

Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl it­kiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bəd­xassəli törəmələr, infeksiyalar və bə­zi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2 mL

İş prinsipi: Aqqlütinasiya

İstifadəsi: İnvivo sensibilizasiyaya uğramış eritrositlərin aşkar olun­ma­sında istifadə edilir. Eritroblastozis fetalis, autoimmun hemolitik ane­mi­yalar və uyğun olmayan qan trans­fu­ziyaları ilə əlaqədar əmələ gələn transuzion reaksiyalar zamanı pozi­tiv nəticələr müşahidə olunur. Həm­çi­nin dərmanla əlaqəli hemolitik ane­miyaların təyinində də istifadə olu­nur

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması + mikroskopik

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış və ya hemolizə uğramış olması

Referens: 40-400 eozinofil/mm³

İstifadəsi: Alergik xəstəliklər, para­zit infeksiyaları, kollagen vaskulyar toxuma xəstəlikləri, bəzi hema­to­poetik sistem  xəstəlikləri (pernisioz anemiya, KLL, polisitemiya), post­sple­nektomiya, Addison xəstəliyi, hi­po­pituiterizm, eozinofilik qastro­en­terit və xoralı kolit zamanı qan­dakı eozinofillərin ümumi sayı artır

Sinonim: Qırmızı qan hüceyrə­lə­rinin sayı; RBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alınarkən turnanın uzun müd­dət qalması səhv nəticələrə səbəb olur

Xəstənin hazırlanması: Saat 17.00-07.00 arasında və yeməklərdən sonra  eritrositlərin sayında bir qədər  azalma müşahidə oluna bilər

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsindən götürülmüş qan		3.9-5.5 milyon/mm3
Erkən doğulmuş uşaqlarda		3.9-5.5 milyon/mm3
<7 gün		4.0-6.6 milyon/mm3
7 gün-1 ay		3.9-6.2 milyon/mm3
2-3 ay		3.0-5.4 milyon/mm3
4-6 ay		3.1-4.5 milyon/mm3
7 ay-3 yaş		3.7-5.3 milyon/mm3
4-5 yaş		3.9-5.3 milyon/mm3
6-12 yaş		4.0-5.2 milyon/mm3
	Kişi	Qadın
13-15 yaş	4.5-5.3 milyon/mm3	4.1-5.1 milyon/mm3
>15 yaş	4.5-5.9 milyon/mm3	4.0-5.2 milyon/mm3

İstifadəsi: Polisitemiya, ağır idman, hemokonsentrasiya və yüksək­lik­lər­də eritrositlərin sayı artır, anemiyalar və hemolizə səbəb olan bəzi dərman­ların qəbulu zamanı isə eritrositlərin sayı azala bilər. Bunlardan başqa, so­yuq aqqlütininlərin varlığı da yalnış olaraq eritrositin sayının azlığına və ya avtomatik qan sayım cihazlarında sayılmamasına səbəb ola bilər

Sinonim: Sedimentasiya; Western çökmə sürəti; ESR, EÇS

Nümunə növü: Sitratlı qan

Nümunə qabı: Qara qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1.5 mL

İş prinsipi: Qapalı sistem

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­nənin laxtalı, hemolizli və ya həd­dindən artıq lipemiyalı olması, uzun müddət gözləməsi, qan/sitrat nisbə­tinin düzgün olmaması və miqda­rı­nın lazım olandan az və ya çox olması

Referens:

Yaş	Kişi	Qadın
<7gün	<10mm/saat	<10mm/saat
7gün-50yaş	<15mm/saat	<20mm/saat
>50yaş	<20mm/saat	<25mm/saat

İstifadəsi: İltihabi xəstəliklər, kəskin və xroniki infksiyalar, toxuma nek­ro­zu, temporal arterit, bəd xassəli törəmələr, revmatoid xəstəliklər və autoimmun xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Sedimentasiya; Western çökmə sürəti; ESR, EÇS

Nümunə növü: Sitratlı qan

Nümunə qabı: Qara qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1.5 mL

İş prinsipi: Qapalı sistem

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­nənin laxtalı, hemolizli və ya həd­dindən artıq lipemiyalı olması, uzun müddət gözləməsi, qan/sitrat nisbə­tinin düzgün olmaması və miqda­rı­nın lazım olandan az və ya çox olması

Referens:

Yaş	Kişi	Qadın
<7gün	<10mm/saat	<10mm/saat
7gün-50yaş	<15mm/saat	<20mm/saat
>50yaş	<20mm/saat	<25mm/saat

İstifadəsi: İltihabi xəstəliklər, kəskin və xroniki infksiyalar, toxuma nek­ro­zu, temporal arterit, bəd xassəli törəmələr, revmatoid xəstəliklər və autoimmun xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Fibrinoliz zamanı

Nümunə növü: Sitratli plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi (natrium sitratın miqdarı nor­madan iki dəfə çox olmalıdır)

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Xəstə qan verməzdən əvvəl idman hərəkətləri etməməlidir

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munəni iki saat müddətində laborato­riyaya çatdırılmaması, uyğun olma­yan qan/antikoaqulyant nisbəti (nü­mu­nədəki sitrat nisbətinin ikiqat ol­maması), laxtalanmış, hemolizli, he­parinli nümunələr

Referens: Tromb lizisi 2-4 saata baş verir

İstifadəsi: Urekinaza və sterpto­kinaza müalicəsi ilə fibrinolitik ak­tivliyin müşahidəsi və anormal fibri­nolizisin müayinəsində istifadə olu­nur. Sürətli lizis yüksək fibrinolitik aktivliyi göstərir

Sinonim: I Faktor

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nümu­nə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şə­raitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bə­ti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümu­nələr

Referens: 2.0-4.5 g/L

İstifadəsi: Fibrinogen kəskin faza re­aktantlarından biridir. Anadan­gəl­mə afibrinogenemiya, hipofibrino­ge­nemiya, disfibrinogenemiya, disse­mi­­nasiya olunan damardaxili laxta­lanma, kəskin ağciyər emboliyası, sistemik fibrinoliz, pankreatit və ağır qaraciyər çatışmazlığında fibrinogen miqdarı azalır; infeksiyalar, ha­mi­ləlik, travma və yayılmış toxuma nekro­zunda isə bu göstərici artır. Yüksək fibrinogen səviyyəsi trom­boz riskini artırdığından kardiovas­kulyar xəstəliklər və iflic riski də  artır

Sinonim: Protrombin aktivliyi

Nümunə növü: Sitratli plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nüm­unə alındıqdan sonra plazma hemo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilməsi aparıldıqdan sonra komadin cinsli antikoaqulyant isti­fadə edən xəstələr 2 həftə, heparin müa­licəsi alanlar isə 2 gün əvvəldən müalicəni dayandırmalıdırlar

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri:  Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150 %-i

İstifadəsi: Protrombin zamanı ilə ey­ni test kimi qiymətləndirilmə­mə­lidir. İrsi protrombin çatışmazlığı ol­duqca nadir rast gəlinən koaquli­ya­siya poz­ğunluğudur. Autosom reses­siv me­xa­nizmlə keçən bu pozğunluq zamanı orqanizmdə mütəlif dərəcələrdə qan­axmaya meyillik olur. Bu şəxslərdə PT və aPTT testlərində uzanma mü­şahidə edilir. Həmçinin K vitamini çatışmazlığı və oral antikoaquliyant müalicəsi protrombin səviyyələrini azaldır. Protrombin səviyyələrinin yüksəkliyi isə protrombin genindəki mutasiyanın nəticəsi kimi inkişaf edir və tromboz riskini artırır. Belə hallarda xəstədə kardiovaskulyar risk faktorları da varsa, miokard infarktı eh­timalı artır. 115% aktivlikdən yu­xarı nəticələr isə risk kimi qəbul edilmir

Sinonim: Anti-hemofiliya faktoru B; Christmas faktoru; Autoprotrombin II

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müa­licəsində isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilməlidir

İş prinsipi:Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi IX faktorun çatış­maz­lığı (hemofiliya B), “X” ilə əlaqəli keçən, qanaxma diatezi və plazmada IX faktor aktivliyinin az olması ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Əsa­sən kişilərdə rast gəlinir, qadınlar isə daşıyıcıdır. 1/25000 tezliyində  rast gə­linir. Bu xəstələrdə APTT uzanır, PT normal olur.  Qazanılmış IX fak­tor çatışmazlığı isə oral anti­koa­qul­yantların istifadəsi, ağır qaraciyər xəs­təliyi və K vitamini çatışmaz­lığında müşahidə oluna bilər

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Kaoqulometrik

Referens: Nəticədə bildirilir

İstifadəsi: Faktor əvəzedici müalicə alanlarda və ya spontan olaraq (do­ğuşdan sonra, immunoloji xəstə­lik­lər, antibiotik istifadəsi, bəd xassəli törəmələr, qocalıq) faktor inhi­bi­tor­ları əmələ gəlir və müvafiq faktorları inhibisiya edir. Bu test ilə IX faktor inhibitorunun varlığı araşdırılır

Sinonim: AC globulin; Labil faktor; Plazma akselerator globulin; Pro­akselerin

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin  50-150 %-i

İstifadəsi: V faktorun  irsi çatı­ş­maz­lığı olan xəstələrdə (parahe­mofiliya) anormal qanaxmalar müşahidə olu­nur və laxtalanma zamanı, PT və APTT testlərində uzanmalar müəy­yən edilir. Hamiləlik zamanı bir sıra laxtalanma faktorları kimi V faktor­da da az miqdarda artım baş verə bilər. Kəskin qaraciyər çatışmazlı­ğında sintezin zəifləməsi, DDL za­manı isə sərf olunmanın artması ilə əlaqədar olaraq V faktorun miqdarı azalır. V faktorun təyini qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmaz­lığının differensiasiyasında istifadə olunur. Parenximal qaraciyər xəstə­lik­lərində V faktor və K vita­mi­nin­dən asılı sintez olunan laxtalanma faktorları (II, VII, IX və X faktorlar) azaldığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, digər fak­torların miqdarı isə aşağı olur. Bu məq­sədlə V və VII faktorların aktiv­liyi təyin oluna bilər

Sinonim: Autoprotrombin I; Pro­kon­vertin; Stabil faktor 

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiymət­ləndirilməsi aparıldıqdan son­ra ku­ma­din cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müali­cə­sin­də isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilmə­lidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: VII faktorun çatışmazlığı, nadir rast gəlinən, autosom resessiv keçən irsi xəstəlikdir. Xəstəlik olan şəxslərdə PT uzanır, APTT isə nor­mal olur. Klinik qanaxmanın şiddəti VII faktorun aktivlik səviyyəsi ilə əla­qə­dardır. Qaraciyər xəstəliyi və K vita­mini çatışmaznığının differen­siasi­ya­sındada istifadə olunur. Pa­renximal qaraciyər xəstəliklərində V faktor və K vitaminindən asılı sintez olunan lax­ta­lanma faktorları (II, VII, IX və X) azal­dığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, di­gər faktor səviyyələri isə aşağı olur. Bu məqsədlə V və VII faktorların ak­tivliyi təyin oluna bilər. Oral kon­traseptiv istifadə edən qadınların plazmaları 4^oC-də sax­lanıldıqda VII faktorun aktivliyində 10 dəfəyə qə­dər artım müşahidə oluna bilər. Həm­çinin VII faktorun aktiv­liyinin artması miokard infarktı riskini də artırır. Oral antikoaqulyantların is­tifadəsi, ağır qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmazlığı hallarında isə VII faktorun səviyyəsində azalmalar mü­şahidə oluna bilər

Sinonim: Antihemofiliya faktoru

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirilməsi aparıldıqdan sonra heparin müalicəsi müayinədən 2 gün əvvəl kəsilməlidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/anti­koa­qul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150 %-i

İstifadəsi: İrsi VIII faktorun çatış­mazlığı (hemofiliya A) X-ə bağlı keçən və qanaxmaya meyilliliklə xa­rakterizə olunan xəstəlikdir. Klinik olaraq VIII faktorun çatışmazlığı, xəs­tənin plazmasında VIII faktorun səviyyəsindən asılı olaraq, şiddətli (<1%), orta dərəcə (1-5%) və yüngül (>5%) dərəcələrə ayrılır. Həmin şəxs­­lərdə aPTT uzandığı halda, PT və TT normal olur. Həmçinin VIII faktor kəskin faza reaktantı olub, esterogenlərin istifadəsi, qaraciyər xəstəliyi, şəkərli diabet, stress halları və ya idman hərəkətlərindən sonra yüksələ bilər

Sinonim: Faktor VIII ilə əlaqədi antigen

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 200 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: 60-150%

İstifadəsi: Qazanılmış və ya kon­genital von Willerbrand xəstəliyinin (vWD) təyini, hemofiliya A ilə differensasiyasında və vWD-li xəstə­lərə tətbiq olunan müalicənin müşahidəsində istifadə olunur

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yan­tnis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: <0.9 Bethesda vahidi

İstifadəsi: Faktor əvəzedici müalicə alan şəxslərdə və ya spontan olaraq (doğuşdan sonra, immunoloji xəs­tə­lik­lər, antibiotik istifadəsi, bəd xas­səli törəmələr, qocalıq) faktor inhi­bi­torları əmələ gəlir və müvafiq fak­tor­ları inhibisiya edir. Bu test ilə VIII fak­tor inhibitorunun varlığı araş­dı­rılır

Sinonim: Stuart faktoru; auto­pro­trombin C; autoprotrombin III

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müa­li­cə­sində isə 2 gün əvvəl müa­licə kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi X faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə PT və APTT uzanmış, TT isə normaldır. X faktor çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Qazanılmış X faktor çatışmazlığı isə birincili amiloidoz ilə əlaqədardır. Bundan başqa, oral antikoaqul­yant­ların istifadəsi və K vitamini çatış­maz­lığında da X faktorun miqdarı azalır

Sinonim: Plazma tromboplastin an­te­sedan

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra he­parin müalicəsi müayinədən 2 gün əvvəl kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:

Normal aktivliyin %-i	<7gün	20-50
	7gün-1ay	25-70
	2-3ay	40-100
	4-6ay	50-130
	>60ay	50-150

trong>İstifadəsi: Homoziqot XI faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə laxtalanma zamanı və APTT uzanır, dəyişkən qanaxma mənzərəsi müşahidə olunur. PT, TT, trombosit sayı və trombositlərin funksional testləri isə normaldır

Sinonim: Hageman faktoru

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiymətləndirmə aparıldıqdan sonra heparin müalicəsi müayinədən 2 gün əvvəl kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:

Normal aktivliyin %-i	<7gün	25-50
	7gün-1ay	30-70
	2-3ay	40-100
	4-6ay	50-130
	>60ay	50-150

İstifadəsi: İrsi XII faktor çatış­maz­lığı olan xəstələrin əksəriyyətində qan­axma problemləri olmadığı hal­da, trombembolik problemlər daha çox rast gəlinir. Bu xəstələrdə PT normal, APTT uzanmış olur

Sinonim: Fibrin stabilləşdirici faktor

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Tromb lizis

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

İstifadəsi: XIII faktorun çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Xəstələrdə ilk qanaxma hadisəsi göbək ciyəsi ay­rıl­dıqdan sonra baş verir. Bu xəs­tələrdə ümumi hemostaz testləri normalkən, travma sonrası əmələ gələn yaralar gec sağalır

Sinonim: Fibrinin parçalanma məh­sulları

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan sınaq şüşəsi və qan/antikoagulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli nümunələr

Referens: <10-150 μg/L

İstifadəsi: D-Dimer səviyyəsinin normadan yüksək olması laxtalanma, beləliklə dərin vena trombozu, ağ­ci­yər emboliyası və ya DDL (disse­mi­nə olunmuş damardaxili laxtalanma) (disseminated intravascular coagu­la­tion, DIC) ehtimalını artırır. Bundan başqa, yumurtalıq karsinomaları və böyrək xəstəlikərində fibrinin parça­lanmasının təyinində, dərin vena trom­bozu və ya kəskin miokard in­faktı zamanı aparılan müalicənin müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Fibrin stabilləşdirici faktor

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Tromb lizis

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

İstifadəsi: XIII faktorun çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Xəstələrdə ilk qanaxma hadisəsi göbək ciyəsi ay­rıl­dıqdan sonra baş verir. Bu xəs­tələrdə ümumi hemostaz testləri normalkən, travma sonrası əmələ gələn yaralar gec sağalır

FİBRİNOGEN

Sinonim: Fibrinoliz zamanı

Nümunə növü: Sitratli plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi (natrium sitratın miqdarı nor­madan iki dəfə çox olmalıdır)

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Xəstə qan verməzdən əvvəl idman hərəkətləri etməməlidir

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munəni iki saat müddətində laborato­riyaya çatdırılmaması, uyğun olma­yan qan/antikoaqulyant nisbəti (nü­mu­nədəki sitrat nisbətinin ikiqat ol­maması), laxtalanmış, hemolizli, he­parinli nümunələr

Referens: Tromb lizisi 2-4 saata baş verir

İstifadəsi: Urekinaza və sterpto­kinaza müalicəsi ilə fibrinolitik ak­tivliyin müşahidəsi və anormal fibri­nolizisin müayinəsində istifadə olu­nur. Sürətli lizis yüksək fibrinolitik aktivliyi göstərir

Sinonim: FN

Nümunə növü: EDTA-lı plazma, maye

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi (plazma), gelsiz düz sınaq şüşəsi (maye)

Nümunə miqdarı: 300 μL

İş prinsipi: Nefelometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: He­mo­liz, lipemiya

Referens: Serum 0.05-0.50 g/L

İstifadəsi: Sinovial mayedəki fibri­noektinin konsentrasiyası serumda­kından yüksək olur.

Sinonim: FN

Nümunə növü: EDTA-lı plazma, maye

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi (plazma), gelsiz düz sınaq şüşəsi (maye)

Nümunə miqdarı: 300 μL

İş prinsipi: Nefelometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: He­mo­liz, lipemiya

Referens: Serum 0.05-0.50 g/L

İstifadəsi: Sinovial mayedəki fibri­noektinin konsentrasiyası serumda­kından yüksək olur.

Sinonim: G6PD

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

İş prinsipi: Spektrofotometrik, ki­netik

Referens:

<1 yaş	6.5-14.4 U/g Hb
>1 yaş	4.6-13.5 U/g Hb

İstifadəsi: G6PD çatışmazlığı ilə əla­qədar inkişaf edən hemolitik ane­mi­yaların təyinində istifadə olur. Gənc eritrositlərdə G6PD ak­tivliyi yüksək olduğundan he­mo­litik epi­zod­dan sonra çatışmazlığı təyini ək­sər hallarda mümkün olmur

Sinonim: Hb

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması (Cell counter)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsi qanı	13.5-20.0 g/dL
Erkən doğulmuş uşaqlarda	13.5-20.0 g/dL
<7 gün	14.5-22.5 g/dL
7 gün-1 ay	13.5-20.5 g/dL
	Kişi	Qadın
2-3 ay	10.0-14.5 g/dL	10.0-14.0 g/dL
4-6 ay	9.5-13.5 g/dL	9.5-13.5 g/dL
7 ay-3 yaş	10.5-13.5 g/dL	10.5-13.5 g/dL
4-5 yaş	11.5-13.5 g/dL	11.5-13.5 g/dL
6-12 yaş	11.5-15.5 g/dL	11.5-15.5 g/dL
13-15 yaş	13.0-16.0 g/dL	12.0-16.0 g/dL
16-50 yaş	13.5-17.5 g/dL	12.0-16.0 g/dL
>50 yaş	14.0-18.0 g/dL	13.0-17.0 g/dL

İstifadəsi: Anemiya, qan itkisi, po­listemiya və digər vəziyyətlərin qiy­mətləndirilməsində istifadə olunur. Polistemiya, idman, hemokon­sentra­siya (dehidratasiya, yanıq, həddən artıq qusma,  bağırsaq obstruksiyası və s.) və yüksəklik Hb miqdarında artıma səbəb ola bilər, anemiya za­manı və uzanmış vəziyyətdə Hb azalır. Saat 17.00-07.00 arasında və yeməkdən sonra Hb miqdarında 10% enmə müşahidə oluna bilər. Həm­çinin qan alarkən turnanın uzun müddət qalması yanlış yüksək nəticələrə səbəb ola bilər

Sinonim: HbA₂

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2 mL

İş prinsipi: HPLC

><4%

İstifadəsi: Talasemiyanın təyinində istifadə olunur. HbA₂ miqdarı dəmir çatışmazlığının təsirinə məruz qala bilər. Βeta-talasemiya və meqa­lo­blas­tik anemiyada HbA₂ səviyyəsi artır, dəmir çatışmazlığı, eritroley­kemiya, HbH xəstəliyi, δ-talasemiya və βδ-alasemiyada isə azalır

Sinonim: MetHb; HbM

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Spektrofotometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­nənin laxtalı və ya hemolizli olması

Referens: <1.5%

İstifadəsi: Anadangəlmə və qaza­nılmış methemoqlobinemiya, karbon monooksid zəhərlənməsi, benzokain, nitroqliserin, lidokain, nitratlar, fena­setin, sulfanilamidlər və radiasiya methemoqlobin səviyyəsinin artma­sına səbəb ola bilər

Sinonim: Hct

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması (Cell counter)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsi qanı	42-60%
Erkən doğulmuş uşaqlarda	42-60%
<7 gün	45-67%
7 ay-1 ay	42-63%
2-3 ay	31-55%
4-6 ay	29-41%
7 ay-3 yaş	33-39%
4-5 yaş	34-40%
6-12 yaş	33-45%
	Kişi	Qadın
13-15 yaş	37-49%	36-46%
16-50 yaş	40-53%	36-46%
>50 yaş	41-53%	36-46%

İstifadəsi: Anemiya, qan itkisi, po­lisitemiya və s. halların qiymətlən­di­rilməsində istifadə olunur. Polisite­miya, idman, hemokonsentrasiya za­manı (dehidratasiya, yanıq, həddən artıq qusma, bağırsaq obstruksiyası və s.) və yüksəkliklərdə  Hct artımı baş verə bilər, anemiya və uzanmış vəziyyətdə Hct azalır. Saat 17.00-07.00 arasında və yeməkdən sonra Hct-nin səviyyəsində 10% enmə mü­şahidə oluna bilər. Həmçinin qan alar­kən turnanın uzun müddət qal­ması yanlış yüksək nəticələrə səbəb ola bilər

Sinonim: Hct

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması (Cell counter)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsi qanı	42-60%
Erkən doğulmuş uşaqlarda	42-60%
<7 gün	45-67%
7 ay-1 ay	42-63%
2-3 ay	31-55%
4-6 ay	29-41%
7 ay-3 yaş	33-39%
4-5 yaş	34-40%
6-12 yaş	33-45%
	Kişi	Qadın
13-15 yaş	37-49%	36-46%
16-50 yaş	40-53%	36-46%
>50 yaş	41-53%	36-46%

İstifadəsi: Anemiya, qan itkisi, po­lisitemiya və s. halların qiymətlən­di­rilməsində istifadə olunur. Polisite­miya, idman, hemokonsentrasiya za­manı (dehidratasiya, yanıq, həddən artıq qusma, bağırsaq obstruksiyası və s.) və yüksəkliklərdə  Hct artımı baş verə bilər, anemiya və uzanmış vəziyyətdə Hct azalır. Saat 17.00-07.00 arasında və yeməkdən sonra Hct-nin səviyyəsində 10% enmə mü­şahidə oluna bilər. Həmçinin qan alar­kən turnanın uzun müddət qal­ması yanlış yüksək nəticələrə səbəb ola bilər

Nümunə növü: Periferik qandan preparat və klinik məlumat

İş prinsipi: Mikroskopik

Sinonim: Hb

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması (Cell counter)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsi qanı	13.5-20.0 g/dL
Erkən doğulmuş uşaqlarda	13.5-20.0 g/dL
<7 gün	14.5-22.5 g/dL
7 gün-1 ay	13.5-20.5 g/dL
	Kişi	Qadın
2-3 ay	10.0-14.5 g/dL	10.0-14.0 g/dL
4-6 ay	9.5-13.5 g/dL	9.5-13.5 g/dL
7 ay-3 yaş	10.5-13.5 g/dL	10.5-13.5 g/dL
4-5 yaş	11.5-13.5 g/dL	11.5-13.5 g/dL
6-12 yaş	11.5-15.5 g/dL	11.5-15.5 g/dL
13-15 yaş	13.0-16.0 g/dL	12.0-16.0 g/dL
16-50 yaş	13.5-17.5 g/dL	12.0-16.0 g/dL
>50 yaş	14.0-18.0 g/dL	13.0-17.0 g/dL

İstifadəsi: Anemiya, qan itkisi, po­listemiya və digər vəziyyətlərin qiy­mətləndirilməsində istifadə olunur. Polistemiya, idman, hemokon­sentra­siya (dehidratasiya, yanıq, həddən artıq qusma,  bağırsaq obstruksiyası və s.) və yüksəklik Hb miqdarında artıma səbəb ola bilər, anemiya za­manı və uzanmış vəziyyətdə Hb azalır. Saat 17.00-07.00 arasında və yeməkdən sonra Hb miqdarında 10% enmə müşahidə oluna bilər. Həm­çinin qan alarkən turnanın uzun müddət qalması yanlış yüksək nəticələrə səbəb ola bilər

Sinonim: HbA₂

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2 mL

İş prinsipi: HPLC

Referens: <4%

İstifadəsi: Talasemiyanın təyinində istifadə olunur. HbA₂ miqdarı dəmir çatışmazlığının təsirinə məruz qala bilər. Βeta-talasemiya və meqa­lo­blas­tik anemiyada HbA₂ səviyyəsi artır, dəmir çatışmazlığı, eritroley­kemiya, HbH xəstəliyi, δ-talasemiya və βδ-alasemiyada isə azalır

Sinonim: Hb elektroforezi

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2mL

İş prinsipi: β-talasemiya və hemo­qlobinopatiyalar üçün birinci addım skrininq test kimi elektroforez üsulu nə qədər geniş istifadəsi  olunsa da,  HPLC üsulu ilə aparılan analizlərin həm həssaslığı, həm də dəqiqliyi çox yüksək olduğundan bu üsul tövsiyə olunur. Xüsusi istəkdən asılı olaraq və ya HPLC ilə əldə olunan nəticə­lərin dəqiqləşdirilməsi məqsədi ilə lazım gəldikdə aqaroza gel üsulu da istifadə olunur

Referens:  % -lə:

	HbA2	HbF	HbS	HbA
<7 gün	<4.0	69.0-85.0	<1.5	15.0-30.0
1 Həftə- 1ay	<4.0	69-0-85.0	<1.5	20.0-40.0
2- 6 ay	<4.0	69.0-85.0	<1.5	25.0-95.0
7 ay-1 yaş	<4.0	69.0-85.0	<1.5	87.0-98.0
2-3 yaş	<4.0	2.0	<1.5	94.0-98.0
>3 yaş	<4.0	2.0	<1.5	94.0-99.0

İstifadəsi: Talasemiya və digər he­mo­qlobin variasiyalarının təyinində istifadə olunur

Sinonim: Complete blood count; CBC; Hemoqram, qanin ümumi analizi

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Cell counter (hüceyrə sayılması)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalı olması

İstifadəsi: Hematoloji xəstəliklər, kəs­kin və xroniki infeksiyalar, əmə­liy­yatdan əvvəl və s. hallarda istifadə olunur. Xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti haqqında məlumat verir

Sinonim: AT III; Heparin kofaktor çalışması

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 200 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens:

< 3 ay	35-125%
>3ay	70-125%

İstifadəsi: AT III çatışmazlığı hi­per­koaquliyasiyaya səbəb olan faktor­lar­dan biridir. AT III azlığı genetik (auto­som dominant) və ya qaza­nılmış sə­bəblərlə əlaqədar ola bilər. Ağır sirroz, DIC, ağciyər emboliyası və cərrahi əməliyatlar qazanılmış səbəblərdəndir. Fərdi və ya irsi trombemboliya xəs­tə­liyi olanlarda və yetərsiz heparin müa­li­cəsi zamanı  AT III səviyyəsi təyin olunmalıdır

Nümunə növü: EDTA-lı plazma (qan alındıqdan sonra 37^oC su hama­mında bir müddət saxlanılmalı, daha sonra isə sentrifuqadan keçiri­lərək plazması ayrılmalıdır)

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2.5 mL

İş prinsipi: Presipitasiya

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Qanda kryoqlobulin sə­viy­yəsinin yüksək olduğu hallar, hemofiliya, kəskin FMF krizi və oral kontraseptiv istifadə edənlərdə kriofib­rinogenin səviyyəsi yüksək ola bilər. Heparin istifadəsi yalançı neqativ nəticələrə səbəb ola bilər

Nümunə növü: Serum (qan alın­dıq­dan sonra koaqulyasiya tamam­la­na­na qədər 37^oC su hamamında bir müddət saxlanılmalı, daha sonra isə sentrafuqadan keçirilərək plazması ayrılmalıdır)

Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sı­naq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2.5 mL

Xəstənin hazırlanması: 4-6 saat ac­lıqdan sonra nümunə alınmalıdır

İş prinsipi: Presipitasiya

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Reynaud bənzər simp­to­mu olan xəstələrdə krioqlobuli­ne­mi­yanın diaqnozunda istifadə olunur. Neoplastik xəstəliklər, kəskin və xro­niki infeksiyalar və kollagen to­xu­ma xəstəıliklərində serumda krioqlobulinin səviyyəsi artır

Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl it­kiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bəd­xassəli törəmələr, infeksiyalar və bə­zi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər

Sinonim: AC globulin; Labil faktor; Plazma akselerator globulin; Pro­akselerin

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin  50-150 %-i

İstifadəsi: V faktorun  irsi çatı­ş­maz­lığı olan xəstələrdə (parahe­mofiliya) anormal qanaxmalar müşahidə olu­nur və laxtalanma zamanı, PT və APTT testlərində uzanmalar müəy­yən edilir. Hamiləlik zamanı bir sıra laxtalanma faktorları kimi V faktor­da da az miqdarda artım baş verə bilər. Kəskin qaraciyər çatışmazlı­ğında sintezin zəifləməsi, DDL za­manı isə sərf olunmanın artması ilə əlaqədar olaraq V faktorun miqdarı azalır. V faktorun təyini qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmaz­lığının differensiasiyasında istifadə olunur. Parenximal qaraciyər xəstə­lik­lərində V faktor və K vita­mi­nin­dən asılı sintez olunan laxtalanma faktorları (II, VII, IX və X faktorlar) azaldığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, digər fak­torların miqdarı isə aşağı olur. Bu məq­sədlə V və VII faktorların aktiv­liyi təyin oluna bilər

Sinonim: LAP; LAP skoru; LAPA; Neytrofil qələvi fosfataza

Nümunə növü: Heparinli və ya adi qandan təzə hazırlanmış 8-10 ədəd preparat (yaxma). (barmaq ucundan hazirlanan yaxmalar da istifadə oluna bilər)

İş prinsipi: Xüsusi boyama + mikro­skopik müayinə

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan sınaq şüşəsi və ya uzun müddət saxlanılmış qandan hazır­lanan yaxmalar

Referens: 30-140 %

İstifadəsi: Xroniki mieloid leykoz ilə leykomoid reaksiyası və polisi­temia vera ilə ikincili polisite­mi­ya­nın differensasiyasında istifadə olu­nur. Polisitemia vera, leykomoid reaksiyalar, Daun sindromu, mielo­proliferativ xəstəliklər, stress, hami­lə­lik, kəskin limfositar leykoz, Hodgkin limfoması, aplastik ane­miya və bakterial infeksiyalarda LAP yüksəlir, xroniki mieloid ley­koz, sideroblastik anemiya, İTP (İm­mun Trombositopenik Purpura), PHN (Paroksizmal Nokturnal Hemo­qlobinuriya), kollagen toxuma xəstə­likləri, kəskin mielositar leykoz, sir­roz, kəskin ürək çatışmazlığı, şəkərli diabet, podaqra, pernisitoz anemiya və sarkoidozda isə LAP azalır. Həm­çinin xroniki mieloid leykozun re­mis­siya dövründə LAP normallaşa bi­lər. Blast krizi və ya aqressiv fazada isə LAP arta bilər

Sinonim: LAP; LAP skoru; LAPA; Neytrofil qələvi fosfataza

Nümunə növü: Heparinli və ya adi qandan təzə hazırlanmış 8-10 ədəd preparat (yaxma). (barmaq ucundan hazirlanan yaxmalar da istifadə oluna bilər)

İş prinsipi: Xüsusi boyama + mikro­skopik müayinə

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan sınaq şüşəsi və ya uzun müddət saxlanılmış qandan hazır­lanan yaxmalar

Referens: 30-140 %

İstifadəsi: Xroniki mieloid leykoz ilə leykomoid reaksiyası və polisi­temia vera ilə ikincili polisite­mi­ya­nın differensasiyasında istifadə olu­nur. Polisitemia vera, leykomoid reaksiyalar, Daun sindromu, mielo­proliferativ xəstəliklər, stress, hami­lə­lik, kəskin limfositar leykoz, Hodgkin limfoması, aplastik ane­miya və bakterial infeksiyalarda LAP yüksəlir, xroniki mieloid ley­koz, sideroblastik anemiya, İTP (İm­mun Trombositopenik Purpura), PHN (Paroksizmal Nokturnal Hemo­qlobinuriya), kollagen toxuma xəstə­likləri, kəskin mielositar leykoz, sir­roz, kəskin ürək çatışmazlığı, şəkərli diabet, podaqra, pernisitoz anemiya və sarkoidozda isə LAP azalır. Həm­çinin xroniki mieloid leykozun re­mis­siya dövründə LAP normallaşa bi­lər. Blast krizi və ya aqressiv fazada isə LAP arta bilər

Nümunə növü:  Qan

Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2mL

Nümunənin alınma qaydası: Testin həyata keçirilməsi üçün xəstə labo­ratoriyaya gəlməlidir

İş prinsipi: Sınaq şüşəsi

Nümunədən imtina səbəbləri: La­bo­ratoriyadan kənada alınan nümu­nələr qəbul edilmir

Referens<: <15 dəqiqə

İstifadəsi: Qanaxma pozğun­luq­la­rı­na səbəb olan xəstəliklərin qiymət­lən­dirilməsində istifadə olunur

Sinonim: Lupus erythematosus hü­ceyrə testi

Nümunə növü: Düz qan (serumu ayrılmadan və otaq temperaturunda göndərilməlidir), maye

Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sı­naq şüşəsi (düz qan), gelsiz düz sı­naq şüşəsi (maye)

Nümunə miqdarı:10 mL

İş prinsipi: Mikroskopik

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin uyğun olmayan sınaq şü­şəsində alınması, sentrifuqadan keçi­rilməsi, miqdarının az olması və hemolizli olması

Referens: Neqativ

İstifadəsi: SLE-li xəstələrin 70-90 %-də LE hüceyrəsi tapılır. Həmçinin rev­matoid artrid, sklerodermiya, bir­ləş­dirici toxuma xəstəlikləri, dərman reaksiyaları və lupoid hepatitdə də LE hüceyrəsi 3-9 % nisbətində ta­pılır

Sinonim: Ağ qan hüceyrələrinin sayı; WBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı:1mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayımı

Referens:

Yenidoğulmuş	9.0-30.0 K/mm3
<1 ay	9.4-34.0 K/mm3
2-12 ay	5.0-19.5 K/mm3
1-3 yaş	6.0-17.5 K/mm3
4-5 yaş	5.5-15.5 K/mm3
6-15 yaş	4.5-13.5 K/mm3
>15 yaş	4.5-11.0 K/mm3

İstifadəsi: Qandakı ağ qan hüceyrə­lərinin sayının qiymətlən­diril­mə­sin­də istifadə olunur

Nümunə növü: BOM

Nümunə qabı: Gelsiz düz sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

İş prinsipi: Mikroskopik

İstifadəsi: MSS-nin xəstəliklərinin differensasiyasında istifadə olunur

Sinonim: LAP; LAP skoru; LAPA; Neytrofil qələvi fosfataza

Nümunə növü: Heparinli və ya adi qandan təzə hazırlanmış 8-10 ədəd preparat (yaxma). (barmaq ucundan hazirlanan yaxmalar da istifadə oluna bilər)

İş prinsipi: Xüsusi boyama + mikro­skopik müayinə

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan sınaq şüşəsi və ya uzun müddət saxlanılmış qandan hazır­lanan yaxmalar

Referens: 30-140 %

İstifadəsi: Xroniki mieloid leykoz ilə leykomoid reaksiyası və polisi­temia vera ilə ikincili polisite­mi­ya­nın differensasiyasında istifadə olu­nur. Polisitemia vera, leykomoid reaksiyalar, Daun sindromu, mielo­proliferativ xəstəliklər, stress, hami­lə­lik, kəskin limfositar leykoz, Hodgkin limfoması, aplastik ane­miya və bakterial infeksiyalarda LAP yüksəlir, xroniki mieloid ley­koz, sideroblastik anemiya, İTP (İm­mun Trombositopenik Purpura), PHN (Paroksizmal Nokturnal Hemo­qlobinuriya), kollagen toxuma xəstə­likləri, kəskin mielositar leykoz, sir­roz, kəskin ürək çatışmazlığı, şəkərli diabet, podaqra, pernisitoz anemiya və sarkoidozda isə LAP azalır. Həm­çinin xroniki mieloid leykozun re­mis­siya dövründə LAP normallaşa bi­lər. Blast krizi və ya aqressiv fazada isə LAP arta bilər

Sinonim: Leykemiya paneli

Nümunə növü: EDTA-lı və ya he­pa­rinli tam qan, EDTA-lı və ya he­pa­rinli sümük iliyi, təzə limfa dü­yünü, BOM, bronxoalveolyar lavaj mayesi, təzə dalaq toxuması, kök hüceyrə

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya yaşıl (heparinli) qapaqlı sı­naq şüşəsi, gelsiz düz sınaq şüşəsi (maye)

Nümunə miqdarı: Periferik qan və sümük iliyi (5 mL), BOM, bronxo­al­veolyar lavaj mayesi, orqanizm mayeləri (10 mL)

Testin tərkibi: Baxılan monoklo­nal­ların əhatəsi əlavə H-da verilmişdir

Lazimi məlumatlar: Xəstə haq­qında klinik məlumat, həkiminin adı və telefonu bildirilməlidir

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talı nümünələr, hüceyrə miqdarı və həyatilik qabiliyyətinin azlığı

İstifadəsi: Limfomaların tiplən­diril­məsində istifadə olunur. Standart pa­neldən başqa əlavə monoklonalların təyini lazımdırsa bildirilməlidir

Nümunə növü:  EDTA-lı və ya heparinli tam qan, EDTA-lı və ya heparinli sümük iliyi

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya yaşıl (heparinli) qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 5mL

Test içeriği: t(9;22), t(14;18), t(8;21), inverisiya 17

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra soyuq şə­raitdə saxlanılmalı və göndəril­mə­li­dir. Nümunə 48 saat ərzində labo­ratoriyaya çatdırılmalıdır

İş prinsipi: RT-PCR

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin 48 saatdan uzun müddət saxlanılmış olması, soyuq şəraitdə göndərilməməsi

İstifadəsi: Leykozların differensial diaqnostikasında və tipləndiril­mə­sin­də istifadə olunur. FAB təsnifatına görə t(8;21) kəskin mieloid leykoz-M2-də tapılır

Nümunə növü: EDTA-lı və ya hepa­rinli tam qan, EDTA-lı və ya heparinli sümük iliyi

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya yaşıl (heparinli) qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: Perifirik qan (5 mL)

Test tərkibi: Əlavə H-da bu barədə məlumat verilmişdir

Lazımi məlumatlar: Xəstə haq­qın­da klinik məlumat, müalicə həki­minin adı və telofonu göndəril­mə­lidir

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­ta­lanmış qan nümunələri, hüceyrə sayının və həyatilik qabiliyyətinin aşağı olması

Referens:

CD 3 (T)	60-85 %
CD 19 (B)	7-23 %
CD 4 (Helper)	29-59 %
CD 8 (Supressor)	19-48 %
CD 16-56 (NK)	6-29 %
Aktiv T	7-15 %

İstifadəsi: İmmun çatışmazlıqların, autoimmun, virus mənşəli və xroniki qranulomatoz xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur. Ürək, qaraciyər, böyək və sümük iliyi transplantasiyalarının müşahidə­sində də faydalıdır

Sinonim: Limfosit tipləndirilməsi

Nümunə növü:  EDTA-lı və ya he­pa­rinli tam qan, EDTA-lı və ya he­parinli sümük iliyi, bronxoalveolyar lavaj mayesi (BAL)

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya yaşıl (heparinli) qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: Periferik qan (5 mL), BAL (10 mL)

Test tərkibi: Əlavə H-da bu barədə məlumat verilmişdir

Lazimi məlumatlar: Xəstə haq­qında klinik məlumat, həkiminin adı və telefonu göndərilməlidir

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Laxtalanmış qan nümunələri, hücey­rə sayının və həyatilik qabiliyyətinin aşağı olması

İstifadəsi: İmmun çatışmazlıqların, autoimmun, virus mənşəli və xroniki qranulomatoz xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur. Ürək, qaraciyər, böyək və sümük iliyi transplantasiyalarının müşahi­dəsində də faydalıdır

Nümunə növü: EDTA-lı və ya hepa­rinli tam qan, EDTA-lı və ya heparinli sümük iliyi

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya yaşıl (heparinli) qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: Perifirik qan (5 mL)

Test tərkibi: Əlavə H-da bu barədə məlumat verilmişdir

Lazımi məlumatlar: Xəstə haq­qın­da klinik məlumat, müalicə həki­minin adı və telofonu göndəril­mə­lidir

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­ta­lanmış qan nümunələri, hüceyrə sayının və həyatilik qabiliyyətinin aşağı olması

Referens:

CD 3 (T)	60-85 %
CD 19 (B)	7-23 %
CD 4 (Helper)	29-59 %
CD 8 (Supressor)	19-48 %
CD 16-56 (NK)	6-29 %
Aktiv T	7-15 %

İstifadəsi: İmmun çatışmazlıqların, autoimmun, virus mənşəli və xroniki qranulomatoz xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur. Ürək, qaraciyər, böyək və sümük iliyi transplantasiyalarının müşahidə­sində də faydalıdır

Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl it­kiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bəd­xassəli törəmələr, infeksiyalar və bə­zi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər

Sinonim: Hegzagonal fosfolipid neytralizasiya testi

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Lupus anticisimlərinin varlığının təsdiqində istifadə olunur

Sinonim: LAP; LAP skoru; LAPA; Neytrofil qələvi fosfataza

Nümunə növü: Heparinli və ya adi qandan təzə hazırlanmış 8-10 ədəd preparat (yaxma). (barmaq ucundan hazirlanan yaxmalar da istifadə oluna bilər)

İş prinsipi: Xüsusi boyama + mikro­skopik müayinə

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan sınaq şüşəsi və ya uzun müddət saxlanılmış qandan hazır­lanan yaxmalar

Referens: 30-140 %

İstifadəsi: Xroniki mieloid leykoz ilə leykomoid reaksiyası və polisi­temia vera ilə ikincili polisite­mi­ya­nın differensasiyasında istifadə olu­nur. Polisitemia vera, leykomoid reaksiyalar, Daun sindromu, mielo­proliferativ xəstəliklər, stress, hami­lə­lik, kəskin limfositar leykoz, Hodgkin limfoması, aplastik ane­miya və bakterial infeksiyalarda LAP yüksəlir, xroniki mieloid ley­koz, sideroblastik anemiya, İTP (İm­mun Trombositopenik Purpura), PHN (Paroksizmal Nokturnal Hemo­qlobinuriya), kollagen toxuma xəstə­likləri, kəskin mielositar leykoz, sir­roz, kəskin ürək çatışmazlığı, şəkərli diabet, podaqra, pernisitoz anemiya və sarkoidozda isə LAP azalır. Həm­çinin xroniki mieloid leykozun re­mis­siya dövründə LAP normallaşa bi­lər. Blast krizi və ya aqressiv fazada isə LAP arta bilər

Sinonim: Oraqlaşma testi

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı:Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı:1mL

İş prinsipi: Çözünürlük

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalı və ya hemolizli olması

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Oraq hüceyrəli ane­mi­yanın təyinində istifadə ounur. HbS (> 25% olduğu hallar) və digər oraq­laşmaya səbəb olan hemo­qlo­binlər (məs. HbC-Harlen) mövcud olduqda test pozitiv olur. Oraq hüceyrəli ane­miya, sickle trait (oraq xarakterli) və HbS-in digər xəstəliklərlə kombi­na­siya olduğu hallarda (betta-tala­se­miya və s.) HbS tapılır. Siklinq tes­ti­nin pozitiv olduğu hallarda dəqiq diaq­noz üçün dəqiq­ləşdirici testlər (məs. Hb elektroforezi) aparılmalıdır

Sinonim: Eritrosit rezistentliyi

Nümunə növü:  EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2 mL

İş prinsipi: Kalitativ

Nümunədən imtina səbəbləri: He­moliz

Referens: Xəstəyə aid nəticələrlə bərabər işlənilən kontrol nümunəsi müqayisə olunaraq verilir

İstifadəsi: Eritrosit rezistentliyinin pozulması baş verən xəstəliklərin diaq­nozunda istifadə olunur. Erit­rositlərin lizisə uğramadan mak­simum su udma qabiliyyətini gös­tərir. İrsi sferositoz, irsi stoma­to­si­toz, hemolitik anemiyalar, mexaniki travmalar (məs. prostatik ürək qa­paqcığı) və ferment çatışmaz­lıq­la­rında (məs. G6PD) osmotik rezis­tentlik artır, hipoxrom-mikrositar ane­miyalar (məs. dəmir çatışmazlığı anemiyası, talasemiya), qaraciyər xəsəlikləri,  polisitemiya vera, sple­nek­tomiyadan sonra və leptositozda isə osmotik rezistentlik azalır

Sinonim: PNH

Nümunə növü: EDTA-lı plazma

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 5 mL

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanmış, uzun müddət saxlanılmış və dondurulmuş nümunələr

İstifadəsi: PNH damar daxilində eritrositlərin hemolizi, hemoqlobinin sidiklə ifrazı və damardaxili lax­ta­lan­ma ilə xarakterizə olunan he­mopoetik kök hüceyrə xəstəliyidir. Flow cytometr-də CD55 və CD59 yoxluğunun aşkar olunması, HAM tezti və sidikdə hemosiderin pa­rok­sizmal nokturnal hemo­qlobi­nu­riyanın diaqnozunda istifadə olunur. PNH-li xəstələrin bir hissəsi aplastik anemiya kimi klinik əlamətlər verir. Buna görə də aplastik anemiyalı xəstələrin PNH baxımından araş­dırılması tövsiyə olunur

Sinonim: aPTT, Parsial trombo­plas­tin zamanı, PTT

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μl

Nümunənin alınma qaydası: nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir. Xəstənin hazırlanması: Xəstə he­parin qəbul edirsə növbəti dozadan 1 saat əvvəl nümunə alınmalıdır. He­parin vurulan qoldan qan alınma­malıdır.

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanmış, hemolizli, heparinli nümu­nələr, uyğun olmayan qan/anti-koauqulyant nisbəti

Referens: 25-36 san

İstifadəsi: Daxili (intrensek) laxta­lanma sisteminin qiymətləndirilməsi, heparin müalicəsinin nəzarətdə sax­lanılması, A və B hemofiliyanın skri­ninqi, II, V, VIII, IX, X, XI və XII faktorların kongenital çatışmazlıq­la­rının skrininqi, DIC, disfibrino­ge­ne­miya, qaraciyər çatışmazlığı, dövr edən anti-koaqulyantlar və K vita­mini çatışmazlığının qiymətləndiril­məsində istifadə olunur

Sinonim: Platelet miqdarı

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan və periferik yaxma preparatı

Nümunə qabı: Bənöbşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Cell counter (hüceyrə sayılması) +mikroskopik

Referens:

3 yaş	130-400 K/mm3
4-5 yaş	180-510 K/mm3
6-12 yaş	160-510 K/mm3
13-15 yaş	170-405 K/mm3
15 yaş	130-400 K/mm3

İstifadəsi: Laxtalanma sistemi və hemostaz pozğunluqlarının qiymət­ləndirilməısində istifadə olunur. Bədxassəli törəmələr, mielopro­li­ferativ xəstəliklər, splenektomiyadan sonrakı vəziyyət, revmatoid artrit, dəmir çatışmazlığı anemiyası və kəskin infeksiyalar zamanı trom­bositlərin miqdarı artır, idiopatik trombositopenik purpura (ITP), leykozlar, aplastik və pernisitoz anemiya, hipersplenizm, trombotik trombositopenik purpura, massiv qan transfuziyaları, bəzi infeksiyalar və sümük iliyi fəaliyyətinin zəifləməsi ilə trombosit sayı azalır

Sinonim: AC globulin; Labil faktor; Plazma akselerator globulin; Pro­akselerin

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin  50-150 %-i

İstifadəsi: V faktorun  irsi çatı­ş­maz­lığı olan xəstələrdə (parahe­mofiliya) anormal qanaxmalar müşahidə olu­nur və laxtalanma zamanı, PT və APTT testlərində uzanmalar müəy­yən edilir. Hamiləlik zamanı bir sıra laxtalanma faktorları kimi V faktor­da da az miqdarda artım baş verə bilər. Kəskin qaraciyər çatışmazlı­ğında sintezin zəifləməsi, DDL za­manı isə sərf olunmanın artması ilə əlaqədar olaraq V faktorun miqdarı azalır. V faktorun təyini qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmaz­lığının differensiasiyasında istifadə olunur. Parenximal qaraciyər xəstə­lik­lərində V faktor və K vita­mi­nin­dən asılı sintez olunan laxtalanma faktorları (II, VII, IX və X faktorlar) azaldığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, digər fak­torların miqdarı isə aşağı olur. Bu məq­sədlə V və VII faktorların aktiv­liyi təyin oluna bilər

Sinonim: Plazma tromboplastin an­te­sedan

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mət­ləndirmə aparıldıqdan sonra he­parin müalicəsi müayinədən 2 gün əvvəl kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:

Normal aktivliyin %-i	<7gün	20-50
	7gün-1ay	25-70
	2-3ay	40-100
	4-6ay	50-130
	>60ay	50-150

trong>İstifadəsi: Homoziqot XI faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə laxtalanma zamanı və APTT uzanır, dəyişkən qanaxma mənzərəsi müşahidə olunur. PT, TT, trombosit sayı və trombositlərin funksional testləri isə normaldır

Nümunə növü:  Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/ antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: 55-145 %

İstifadəsi: İrsi plazminogen çatış­mazlığı venoz tromboza meyilliklə əlaqəlidir. Həmçinin qaraciyər xəs­təliyi, DIC və trombolitik müalicə zamanı da plazminogen səviyyəsində azalma baş verəbilər

Sinonim: AC globulin; Labil faktor; Plazma akselerator globulin; Pro­akselerin

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nü­munələr

Referens: Normal aktivliyin  50-150 %-i

İstifadəsi: V faktorun  irsi çatı­ş­maz­lığı olan xəstələrdə (parahe­mofiliya) anormal qanaxmalar müşahidə olu­nur və laxtalanma zamanı, PT və APTT testlərində uzanmalar müəy­yən edilir. Hamiləlik zamanı bir sıra laxtalanma faktorları kimi V faktor­da da az miqdarda artım baş verə bilər. Kəskin qaraciyər çatışmazlı­ğında sintezin zəifləməsi, DDL za­manı isə sərf olunmanın artması ilə əlaqədar olaraq V faktorun miqdarı azalır. V faktorun təyini qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmaz­lığının differensiasiyasında istifadə olunur. Parenximal qaraciyər xəstə­lik­lərində V faktor və K vita­mi­nin­dən asılı sintez olunan laxtalanma faktorları (II, VII, IX və X faktorlar) azaldığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, digər fak­torların miqdarı isə aşağı olur. Bu məq­sədlə V və VII faktorların aktiv­liyi təyin oluna bilər

Sinonim: Autoprotrombin I; Pro­kon­vertin; Stabil faktor 

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiymət­ləndirilməsi aparıldıqdan son­ra ku­ma­din cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müali­cə­sin­də isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilmə­lidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: VII faktorun çatışmazlığı, nadir rast gəlinən, autosom resessiv keçən irsi xəstəlikdir. Xəstəlik olan şəxslərdə PT uzanır, APTT isə nor­mal olur. Klinik qanaxmanın şiddəti VII faktorun aktivlik səviyyəsi ilə əla­qə­dardır. Qaraciyər xəstəliyi və K vita­mini çatışmaznığının differen­siasi­ya­sındada istifadə olunur. Pa­renximal qaraciyər xəstəliklərində V faktor və K vitaminindən asılı sintez olunan lax­ta­lanma faktorları (II, VII, IX və X) azal­dığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, di­gər faktor səviyyələri isə aşağı olur. Bu məqsədlə V və VII faktorların ak­tivliyi təyin oluna bilər. Oral kon­traseptiv istifadə edən qadınların plazmaları 4^oC-də sax­lanıldıqda VII faktorun aktivliyində 10 dəfəyə qə­dər artım müşahidə oluna bilər. Həm­çinin VII faktorun aktiv­liyinin artması miokard infarktı riskini də artırır. Oral antikoaqulyantların is­tifadəsi, ağır qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmazlığı hallarında isə VII faktorun səviyyəsində azalmalar mü­şahidə oluna bilər

Sinonim: Protein C funksional

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və və soyuq şəraitdə göndə­rilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Kumadin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müalicəsində isə 2 gün əvvəlcədən müalicə dayandırılmalıdır

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalanmış, hemolizə uğ­ramış, heparinli nümunələr

Referens:

<6 ay	15-140 %
>6 ay	70-140 %

İstifadəsi: Anadangəlmə və qa­zanılma protein C çatışmazlıqlarının təyinində istifadə olunur. Protein C çatışmazlıqlarında tromboza meyillik artır. Diabet, nefrotik sindrom, ha­miləlik və oral kontraseptiv isti­fadəsində protein C aktivliyi artır

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: RID

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalanmış, hemolizə uğ­ramış, heparinli nümunələr

Referens: 1.82-3.90 mg/L

İstifadəsi: Anadangəlmə və qa­zanılma protein C çatışmazlıqlarının təyinində və tipləndirilməsində isti­fadə olunur. Protein C çatışmaz­lıqlarında tromboza meyllilik artır

Sinonim: Protein C funksional

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan dərhal ayrılmalı və və soyuq şəraitdə göndə­rilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Kumadin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müalicəsində isə 2 gün əvvəlcədən müalicə dayandırılmalıdır

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalanmış, hemolizə uğ­ramış, heparinli nümunələr

Referens:

<6 ay	15-140 %
>6 ay	70-140 %

İstifadəsi: Anadangəlmə və qa­zanılma protein C çatışmazlıqlarının təyinində istifadə olunur. Protein C çatışmazlıqlarında tromboza meyillik artır. Diabet, nefrotik sindrom, ha­miləlik və oral kontraseptiv isti­fadəsində protein C aktivliyi artır

Sinonim: protein S funksional

Nümunə növü:  Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

Xəstənin hazırlanması: Kumadin tipli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müali­cəsində isə 2 gün əvvəlcədən müali­cə dayandırılmalıdır

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:

<6 ay	15-160%
>6 ay	15-160%

İstifadəsi: Anadangəlmə və qaza­nılma protein S çatışmazlıqlarının təyinində istifadə olunur. Protein S çatışmazlıqlarında tromboza meyillik artır

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 ml

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: RİD

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:12-21mg/L

İstifadəsi: Anadangəlmə və qaza­nılmış protein S çatışmazlıqlarının təyinində istifadə olunur

Sinonim: protein S funksional

Nümunə növü:  Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

Xəstənin hazırlanması: Kumadin tipli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müali­cəsində isə 2 gün əvvəlcədən müali­cə dayandırılmalıdır

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens:

<6 ay	15-160%
>6 ay	15-160%

İstifadəsi: Anadangəlmə və qaza­nılma protein S çatışmazlıqlarının təyinində istifadə olunur. Protein S çatışmazlıqlarında tromboza meyillik artır

Sinonim: Protrombin aktivliyi

Nümunə növü: Sitratli plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nüm­unə alındıqdan sonra plazma hemo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilməsi aparıldıqdan sonra komadin cinsli antikoaqulyant isti­fadə edən xəstələr 2 həftə, heparin müa­licəsi alanlar isə 2 gün əvvəldən müalicəni dayandırmalıdırlar

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri:  Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150 %-i

İstifadəsi: Protrombin zamanı ilə ey­ni test kimi qiymətləndirilmə­mə­lidir. İrsi protrombin çatışmazlığı ol­duqca nadir rast gəlinən koaquli­ya­siya poz­ğunluğudur. Autosom reses­siv me­xa­nizmlə keçən bu pozğunluq zamanı orqanizmdə mütəlif dərəcələrdə qan­axmaya meyillik olur. Bu şəxslərdə PT və aPTT testlərində uzanma mü­şahidə edilir. Həmçinin K vitamini çatışmazlığı və oral antikoaquliyant müalicəsi protrombin səviyyələrini azaldır. Protrombin səviyyələrinin yüksəkliyi isə protrombin genindəki mutasiyanın nəticəsi kimi inkişaf edir və tromboz riskini artırır. Belə hallarda xəstədə kardiovaskulyar risk faktorları da varsa, miokard infarktı eh­timalı artır. 115% aktivlikdən yu­xarı nəticələr isə risk kimi qəbul edilmir

Sinonim: PTZ

Nümunə növü:  Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 300 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli. heparinli nümunələr

Referens: 10.0-13.5 saniyə; 0.85-1.20 INR

İstifadəsi: Protrombin zamanı  xarici yolun göstəricisidir. Adətən oral anti­koaqulyant müalicəsinin izlənil­məsində istifadə olunur. Həmçinin II,V,VII və X faktorun anadangəlmə çatışmazlıqıarı, disfibrino­genemiya, qaraciyər çatışmazlığı, DIC və K vitamini  çatışmazlığının araşdırıl­masında da faydalıdır

Sinonim: aPTT, Parsial trombo­plas­tin zamanı, PTT

Nümunə növü: sitratlı plazma

Nümunə qabı: mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μl

Nümunənin alınma qaydası: nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­mo­lizə uğramadan tez ayrılmalı və so­yuq şəraitdə göndərilməlidir. Xəstənin hazırlanması: Xəstə he­parin qəbul edirsə növbəti dozadan 1 saat əvvəl nümunə alınmalıdır. He­parin vurulan qoldan qan alınma­malıdır.

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanmış, hemolizli, heparinli nümu­nələr, uyğun olmayan qan/anti-koauqulyant nisbəti

Referens: 25-36 san

İstifadəsi: Daxili (intrensek) laxta­lanma sisteminin qiymətləndirilməsi, heparin müalicəsinin nəzarətdə sax­lanılması, A və B hemofiliyanın skri­ninqi, II, V, VIII, IX, X, XI və XII faktorların kongenital çatışmazlıq­la­rının skrininqi, DIC, disfibrino­ge­ne­miya, qaraciyər çatışmazlığı, dövr edən anti-koaqulyantlar və K vita­mini çatışmazlığının qiymətləndiril­məsində istifadə olunur

Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 250 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndəril­məlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl it­kiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bəd­xassəli törəmələr, infeksiyalar və bə­zi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər

Sinonim: ABO qrupları

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Xəs­tə­nin adı mütləq sınaq şüşəsinin üzə­rində olmalıdır

İş prinsipi: Sınaq şüşəsində aglu­tinasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: He­moliz

İstifadəsi: Qan qrupları və Rh tip­lən­dirilməsində istifadə olunur

Nümunə növü: Kapillyar qan

Nümunənin alınma qaydası: Labo­ratoriyada, xəstənin oturaq vəziy­yətində ölçülür

Xəstənin hazırlanması: Ölçüləcək nahiyədə dəri tamlığı pozulmamış və ödemsiz olmalıdır. Yoxlama aparı­lacaq əl çox soyuq olduqda otaq temperaturuna uyğunlaşana qədər gözləmək lazımdır

Referens: 3-7 dəqiqə

İstifadəsi: Kapillyar funksiyaların, həm­çinin trombositlərin sayı və funk­siyasının qiymətləndirilməsində isti­fa­də olunur. Kapillyar və spontan qan­ax­maların təyinində əhəmiyyət kəsb edir. Aspirin həssaslığı, Glanz­man və von Willerbrand xəstə­lik­lə­rin­də qanaxma zamanı uzanır. Həm­çinin Bernard–Souler sindromu, ure­miya, birləşdirici toxuma xəstə­lik­lə­ri, irsi telan­giektaziya və qaraciyər xəstəliklərində də qanaxma zamanı uzana bilər

Sinonim: Qırmızı qan hüceyrə­lə­rinin sayı; RBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alınarkən turnanın uzun müd­dət qalması səhv nəticələrə səbəb olur

Xəstənin hazırlanması: Saat 17.00-07.00 arasında və yeməklərdən sonra  eritrositlərin sayında bir qədər  azalma müşahidə oluna bilər

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsindən götürülmüş qan		3.9-5.5 milyon/mm3
Erkən doğulmuş uşaqlarda		3.9-5.5 milyon/mm3
<7 gün		4.0-6.6 milyon/mm3
7 gün-1 ay		3.9-6.2 milyon/mm3
2-3 ay		3.0-5.4 milyon/mm3
4-6 ay		3.1-4.5 milyon/mm3
7 ay-3 yaş		3.7-5.3 milyon/mm3
4-5 yaş		3.9-5.3 milyon/mm3
6-12 yaş		4.0-5.2 milyon/mm3
	Kişi	Qadın
13-15 yaş	4.5-5.3 milyon/mm3	4.1-5.1 milyon/mm3
>15 yaş	4.5-5.9 milyon/mm3	4.0-5.2 milyon/mm3

İstifadəsi: Polisitemiya, ağır idman, hemokonsentrasiya və yüksək­lik­lər­də eritrositlərin sayı artır, anemiyalar və hemolizə səbəb olan bəzi dərman­ların qəbulu zamanı isə eritrositlərin sayı azala bilər. Bunlardan başqa, so­yuq aqqlütininlərin varlığı da yalnış olaraq eritrositin sayının azlığına və ya avtomatik qan sayım cihazlarında sayılmamasına səbəb ola bilər

Sinonim: Qırmızı qan hüceyrə­lə­rinin sayı; RBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alınarkən turnanın uzun müd­dət qalması səhv nəticələrə səbəb olur

Xəstənin hazırlanması: Saat 17.00-07.00 arasında və yeməklərdən sonra  eritrositlərin sayında bir qədər  azalma müşahidə oluna bilər

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalanmış olması

Referens:

Göbək ciyəsindən götürülmüş qan		3.9-5.5 milyon/mm3
Erkən doğulmuş uşaqlarda		3.9-5.5 milyon/mm3
<7 gün		4.0-6.6 milyon/mm3
7 gün-1 ay		3.9-6.2 milyon/mm3
2-3 ay		3.0-5.4 milyon/mm3
4-6 ay		3.1-4.5 milyon/mm3
7 ay-3 yaş		3.7-5.3 milyon/mm3
4-5 yaş		3.9-5.3 milyon/mm3
6-12 yaş		4.0-5.2 milyon/mm3
	Kişi	Qadın
13-15 yaş	4.5-5.3 milyon/mm3	4.1-5.1 milyon/mm3
>15 yaş	4.5-5.9 milyon/mm3	4.0-5.2 milyon/mm3

İstifadəsi: Polisitemiya, ağır idman, hemokonsentrasiya və yüksək­lik­lər­də eritrositlərin sayı artır, anemiyalar və hemolizə səbəb olan bəzi dərman­ların qəbulu zamanı isə eritrositlərin sayı azala bilər. Bunlardan başqa, so­yuq aqqlütininlərin varlığı da yalnış olaraq eritrositin sayının azlığına və ya avtomatik qan sayım cihazlarında sayılmamasına səbəb ola bilər

Nümunə növü:  EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayılması

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalı və ya hemolizli olması

Referens: 0.5-2.5%

İstifadəsi: Retukulosit sayının qiy­mət­ləndirilməsində istifadə olunur. Eritropoezin artdığı hallar və ane­mi­yaların müalicəsi zamanı retukulosit sayı artır, aplastik anemiya, böyrək xəstəlikləri, dəmir çatışmazlığı ane­miyası, xroniki xəstəlik anemiyası, sideroblastik anemiya və meqa­loblastik anemiyalarda isə retikulosit sayı azalır

Sinonim: von Willebrand faktor fəaliyyəti

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə hemoliz edilmədən dərhal ay­rıl­malı və soyuq şəraitdə göndə­rilməlidir

İş prinsipi: Lateks aqqlütinasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli. heparinli nümunələr

Referens: 50-150%

İstifadəsi: İnsanlarda ən çox rast­lanan anadan gəlmə qanaxma poz­ğunluğu olan von Willebrand xəs­təliyinin təyinində istifadə olunur

Sinonim: Sedimentasiya; Western çökmə sürəti; ESR, EÇS

Nümunə növü: Sitratlı qan

Nümunə qabı: Qara qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1.5 mL

İş prinsipi: Qapalı sistem

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­nənin laxtalı, hemolizli və ya həd­dindən artıq lipemiyalı olması, uzun müddət gözləməsi, qan/sitrat nisbə­tinin düzgün olmaması və miqda­rı­nın lazım olandan az və ya çox olması

Referens:

Yaş	Kişi	Qadın
<7gün	<10mm/saat	<10mm/saat
7gün-50yaş	<15mm/saat	<20mm/saat
>50yaş	<20mm/saat	<25mm/saat

İstifadəsi: İltihabi xəstəliklər, kəskin və xroniki infksiyalar, toxuma nek­ro­zu, temporal arterit, bəd xassəli törəmələr, revmatoid xəstəliklər və autoimmun xəstəliklərin diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Autoprotrombin I; Pro­kon­vertin; Stabil faktor 

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiymət­ləndirilməsi aparıldıqdan son­ra ku­ma­din cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəs­tələrdə 2 həftə, heparin müali­cə­sin­də isə 2 gün əvvəl müalicə kəsilmə­lidir

İş prinsipi: Kaoqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nis­bəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: VII faktorun çatışmazlığı, nadir rast gəlinən, autosom resessiv keçən irsi xəstəlikdir. Xəstəlik olan şəxslərdə PT uzanır, APTT isə nor­mal olur. Klinik qanaxmanın şiddəti VII faktorun aktivlik səviyyəsi ilə əla­qə­dardır. Qaraciyər xəstəliyi və K vita­mini çatışmaznığının differen­siasi­ya­sındada istifadə olunur. Pa­renximal qaraciyər xəstəliklərində V faktor və K vitaminindən asılı sintez olunan lax­ta­lanma faktorları (II, VII, IX və X) azal­dığı halda, K vitamini çatış­maz­lığında V faktor normal, di­gər faktor səviyyələri isə aşağı olur. Bu məqsədlə V və VII faktorların ak­tivliyi təyin oluna bilər. Oral kon­traseptiv istifadə edən qadınların plazmaları 4^oC-də sax­lanıldıqda VII faktorun aktivliyində 10 dəfəyə qə­dər artım müşahidə oluna bilər. Həm­çinin VII faktorun aktiv­liyinin artması miokard infarktı riskini də artırır. Oral antikoaqulyantların is­tifadəsi, ağır qaraciyər xəstəliyi və K vitamini çatışmazlığı hallarında isə VII faktorun səviyyəsində azalmalar mü­şahidə oluna bilər

Sinonim: Stuart faktoru; auto­pro­trombin C; autoprotrombin III

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan tez ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

Xəstənin hazırlanması: Risk qiy­mətləndirilmə aparıldıqdan sonra ku­madin cinsli antikoaqulyant istifadə edən xəstələrdə 2 həftə, heparin müa­li­cə­sində isə 2 gün əvvəl müa­licə kəsilməlidir

İş prinsipi:Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqul­yant­nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: Normal aktivliyin 50-150%-i

İstifadəsi: İrsi X faktor çatışmazlığı olan xəstələrdə PT və APTT uzanmış, TT isə normaldır. X faktor çatışmazlığı autosom resessiv keçir. Qazanılmış X faktor çatışmazlığı isə birincili amiloidoz ilə əlaqədardır. Bundan başqa, oral antikoaqul­yant­ların istifadəsi və K vitamini çatış­maz­lığında da X faktorun miqdarı azalır

Sinonim: Complete blood count; CBC; Hemoqram, qanin ümumi analizi

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Cell counter (hüceyrə sayılması)

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­munənin laxtalı olması

İstifadəsi: Hematoloji xəstəliklər, kəs­kin və xroniki infeksiyalar, əmə­liy­yatdan əvvəl və s. hallarda istifadə olunur. Xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti haqqında məlumat verir

Sinonim: Trombin laxtalanma zamanı

Nümunə növü:  Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: 14-18 saniyə

İstifadəsi: Hipofibrinogenemiya və heparinə bənzər antikoaqul­yant­ların varlığının təyinində, streptokinaza ilə müalicənin müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Trombosit anticisimi; An­ti-trombosit  anticisimi

Nümunə növü: EDTA-lı və ya sitratlı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya mavi (sitratlı) qapaqlı sınaq şüşə­si

Nümunə miqdarı: 5 mL

İş prinsipi: Flow cytometry

Nümunədən imtina səbəbləri: Lax­talanma, hemoliz

Referens:  Neqativ

İstifadəsi: İmmun trombosito­peni­ya­lar zamanı trombosit antisim­lərinin təyinində istifadə olunur

Sinonim: Platelet miqdarı

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan və periferik yaxma preparatı

Nümunə qabı: Bənöbşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Cell counter (hüceyrə sayılması) +mikroskopik

Referens:

3 yaş	130-400 K/mm3
4-5 yaş	180-510 K/mm3
6-12 yaş	160-510 K/mm3
13-15 yaş	170-405 K/mm3
15 yaş	130-400 K/mm3

İstifadəsi: Laxtalanma sistemi və hemostaz pozğunluqlarının qiymət­ləndirilməısində istifadə olunur. Bədxassəli törəmələr, mielopro­li­ferativ xəstəliklər, splenektomiyadan sonrakı vəziyyət, revmatoid artrit, dəmir çatışmazlığı anemiyası və kəskin infeksiyalar zamanı trom­bositlərin miqdarı artır, idiopatik trombositopenik purpura (ITP), leykozlar, aplastik və pernisitoz anemiya, hipersplenizm, trombotik trombositopenik purpura, massiv qan transfuziyaları, bəzi infeksiyalar və sümük iliyi fəaliyyətinin zəifləməsi ilə trombosit sayı azalır

Sinonim: Turşu hemolizi testi

Nümunə növü: Xəstədən və eyni qan qruplu sağlam şəxsdən EDTA-lı tam qan və serum göndərilməlidir

Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sı­naq şüşəsi (serum) və bənövşəyi qa­paqlı sınaq şüşəsi (EDTA-lı tam qan)

Nümunə miqdarı: 3 mL EDTA-lı tam qan və 3mL serum

İş prinsipi: Kvalitativ

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Paroksizmal nokturnal (gecə) hemoqlobinuriyanın təyinində istifadə olunur

Sinonim: von Willebrand faktor fəaliyyəti

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 500μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­mu­nə hemoliz edilmədən dərhal ay­rıl­malı və soyuq şəraitdə göndə­rilməlidir

İş prinsipi: Lateks aqqlütinasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Uy­ğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli. heparinli nümunələr

Referens: 50-150%

İstifadəsi: İnsanlarda ən çox rast­lanan anadan gəlmə qanaxma poz­ğunluğu olan von Willebrand xəs­təliyinin təyinində istifadə olunur

Sinonim: Faktor VIII ilə əlaqədi antigen

Nümunə növü: Sitratlı plazma

Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 200 μL

Nümunənin alınma qaydası: Nü­munə alındıqdan sonra plazma he­molizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir

İş prinsipi: Koaqulometrik

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan/antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr

Referens: 60-150%

İstifadəsi: Qazanılmış və ya kon­genital von Willerbrand xəstəliyinin (vWD) təyini, hemofiliya A ilə differensasiyasında və vWD-li xəstə­lərə tətbiq olunan müalicənin müşahidəsində istifadə olunur

Sinonim: Ağ qan hüceyrələrinin sayı; WBC

Nümunə növü: EDTA-lı tam qan

Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı:1mL

İş prinsipi: Hüceyrə sayımı

Referens:

Yenidoğulmuş	9.0-30.0 K/mm3
<1 ay	9.4-34.0 K/mm3
2-12 ay	5.0-19.5 K/mm3
1-3 yaş	6.0-17.5 K/mm3
4-5 yaş	5.5-15.5 K/mm3
6-15 yaş	4.5-13.5 K/mm3
>15 yaş	4.5-11.0 K/mm3

İstifadəsi: Qandakı ağ qan hüceyrə­lərinin sayının qiymətlən­diril­mə­sin­də istifadə olunur

Sinonim: Sedimentasiya; Western çökmə sürəti; ESR, EÇS

Nümunə növü: Sitratlı qan

Nümunə qabı: Qara qapaqlı sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1.5 mL

İş prinsipi: Qapalı sistem

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­nənin laxtalı, hemolizli və ya həd­dindən artıq lipemiyalı olması, uzun müddət gözləməsi, qan/sitrat nisbə­tinin düzgün olmaması və miqda­rı­nın lazım olandan az və ya çox olması

Referens:

Yaş	Kişi	Qadın
<7gün	<10mm/saat	<10mm/saat
7gün-50yaş	<15mm/saat	<20mm/saat
>50yaş	<20mm/saat	<25mm/saat

İstifadəsi: İltihabi xəstəliklər, kəskin və xroniki infksiyalar, tox