ANTİ-YO
Sinonim: Purkinye hüceyrəsi sitoplazmatik anticisimi-tip 1; PCA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Adətən qadınlarda tapılır və yumurtalıq karsinoması, müllerian neoplazma və ya süd vəzi xərçəngi ilə əlaqədardır. Anti-yo pozitivliyi olan xəstələrdə ümumiyyətlə yarım kəskin serebellar ataksiya və ensefalomiyeloradikulopatiyalar olur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Ri, Paraneoplastik panel)
ANTİ-TROMBOSİT ANTİCİSİMİ
Sinonim: Trombosit anticisimi; Anti-trombosit anticisimi
Nümunə növü: EDTA-lı və ya sitratlı tam qan
Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya mavi (sitratlı) qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 5 mL
İş prinsipi: Flow cytometry
Nümunədən imtina səbəbləri: Laxtalanma, hemoliz
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İmmun trombositopeniyalar zamanı trombosit antisimlərinin təyinində istifadə olunur.
ANTİ-TPO (TİROİD PEROKSİDAZA ANTİCİSİMLƏRİ)
Sinonim: TPO anticisimləri; Anti-Tpo
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <60 U/mL
İstifadəsi: Autoimmun tiroid xəstəliklərinin (Xaşimoto tiroiditi, idiopatik miksödem, Graves xəstəliyi və s.) təyinində istifadə olunur. Autoimmun tiroid xəstəliyi olan şəxslərdə, TPO konsentrasiyası xəstəliyin şiddəti ilə düz mütənasibdir. Həmçinin digər bəzi autoimmun xəstəliklər zamanı da (Addison xəstəliyi, pernisitoz anemiya, I tip şəkərli diabet və s.) pozitiv nəticələr əldə oluna bilər
ANTİ-TİROQLOBULİN
Sinonim: Tiroqlobulin anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <60 U/mL
İstifadəsi: Qalxanabənzər vəzin autoimmun xəstəliklərinin qiymətləndirilməsində istifadə olunur. TPO anticisimləri ilə müqayisədə əhəmiyyəti azdır. Hashimito tiroiditi, Graves xəstəliyi, qalxanabənzər vəz karsinomaları, idiopatik miksedema, pernisioz anemiya, SLE və de-Quervain yarımkəskin tiroiditində anti-tiroqlobulin anticismlərinin miqdarı artır. Normal poulyasiyanın 10%-də az mirdarda yüksək ola bilər. Həmçinin tiroqlobulin səviyyəsi aşağı olan xəstələrdə də anti-tiroqlobulin səviyyəsinə baxılmalıdır. Tiroqlobulin anticisimlərinin olması, tiroqlobulinin ölçülməsində interferensiyaya (dəyişikliyə) səbəb ola bilər
ANCA (ANTİ-NEYTROFİL SİTOPLAZMATİK ANTİCİSİM)
Sinonim: ANCA (cANCA-pANCA)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Neytrofil lizosomal fermentlərə qarşı əmələ gələn spesifik anticisimləri təyin edir. Wegener granulomatozu və sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyəri əhatə edən) diaqnostikasında və müalicə prosesinin müşahidəsində istifadə olunur
ACA (ANTİ-KARDİOLİPİN ANTİCİSİMLƏRİ İGM VƏ İGG)
Sinonim: ACA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Referens: Neqativ
İstifadəsi: “Antifosfolipid anticisimi” termini ümumiyyətlə neqativ yüklü fosfolipidlərə qarşı əmələ gələn anticisimlər üçün istifadə olunur. Bu fosfolipidlərdən ən çox kardiolipinə qarşı əmələ gələn anticismlər yoxlanılır. Antikardiolipin antisicimləri SLE, lupusa bənzər xəstəliklər, bəd xassəli törəmələr, infeksiyalar, dərman mənşəli lupus sindromları və yaşlılarda müşahidə oluna bilər. Revmatik xəstəliklərdə tapılan antiposfolipid anticisimləri adətən IgG tipində və yüksək titrdə olur. İnfeksiya, dərman və bəd xassəli törəmə mənşəli anticisimlər isə adətən IgM tipində olur. Həmçinin venoz və arterial tromboz, trombositopeniya, serebral-vaskulyar proseslər və təkrarlanan fetal düşüklərlə müşayiət olunan antifosfolipid sindromunda da qanda antikardiolipin anticisimləri tapılır. Anticisim səviyyələri zaman keçdikcə, tədricən dəyişmədiyindən müşahidəsi tövsiyə olunmur. Sərhəd dəyərlərə yaxın nəticələr və təkbaşına IgM pozitivliyi diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Antifosfolipid sindromu olan xəstələrin çoxunda orta və yüksək dərəcədə IgG pozitivliyi və ya IgM və IgG pozitivliyi birlikdə olur (Bax Antifosfatidilserin və beta-2 qlikoprotein 1 anticisimləri)
AChR (ASETİLXOLİN RESEPTOR ANTİCİSİMİ)
Sinonim: AChR
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 500 μL
İş prinsipi: Radio receptor assay
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <0.5 nmol/L
İstifadəsi: Myasteniya Gravis-in diaqnozunda istifadə olunur. Myasteniya Gravis-in generalizə olunmuş və okulyar formalarının, xəstəliyin remissiyasının və immunsupressiv müalicənin müşahidəsi üçün əhəmiyyətlidir. Bununla bərabər xəstəliyin şiddətinin qiymətləndirilməsində istifadə olunmur. Həmçinin timoma, amiotrofik lateral skleroz və autoimmun qaraciyər xəstəliklərində də AChR səviyyəsi yüksək ola bilər
ADACIQ HÜCEYRƏ ANTİCİSMİ (İSLET ADACIQ ANTİCİSMİ)
Sinonim: Pankreas islet cell anticisimi; ICA; Adacıq anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet (DM) xəstələrinin 90%-də pozitivdir. I tip DM-da klinik əlamətlər başlamazdan bir neçə il əvvəl anticisim tapıla bilər. Diabeti olmayanlarda pozitiv çıxması I tip DM-a meyilliyi göstərir. Birinci dərəcəli yaxın qohumlarında I tip DM olan şəxslərdə, aşağı dərəcədə ICA pozitivliyi varsa, gələcəkdə I tip DM inkişaf etmə ehtimalı 40%, yüksək titrdə ICA pozitivliyi varsa 100% -dir. Həmçinin şəkərli diabetin I və II tiplərinin diferensasiyasında da istifadə olunur
AGA (ANTİ-GLİADİN ANTİCİSİMLƏRİ IgA və IgG)
Sinonim: Gliadin anticisimləri; AGA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Qluten adlı zülala qarşı əmələ gələn anticisimlərdir. Xüsusilə seliyakiya (Celiac) xəstəliyi və digər qlutenə həssas bagırsaq patologiyaları (dermatitis herpetiformis və s.) üçün skrininq test kimi istifadə olunur. Həmçinin diaqnozu təsdiqlənmiş xəstələrdə qlutensiz pəhrizin müşahidəsində də əhəmiyyətlidir. Seliyakiya xəstəliyində IgG sinfindən olan anticisimlərin həssaslığı daha yüksəkdir. IgA quruluşlu anticisimlərin səviyyəsi isə qlutensiz pəhriz ilə azalır. Glutenə məruz qaldıqda isə, bəzən klinik simptomlar meydana çıxmazdan bir neçə ay əvvəl hər iki anticisim nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksələ bilər
AGBM (ANTİ-QLOMERULYAR BAZAL MEMBRAN ANTİCİSİMİ)
Sinonim: AGBM; Qlomerulyar bazal membran anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Qlomerulonefrit, Goodpasteur (Qudpasçer) sindromu və nadir hallarda isə idiopatik ağciyər fibrozunun diaqnozunun müəyyən edilməsi və bu xəstəliklərin qiymətləndrilməsində istifadə olunur. Böyrək yumaqcığının bazal membranında olan IV tip kollagenə qarşı əmələ gələn anticisimdir. Eyni zamanda alveolyar bazal membranla çarpaz reaksiya verir və bu xüsusiyyəti ilə Goodpasteur sinromunun diaqnostikasında da istifadə olunur. AGBM normal populyasiyada olmamalıdır
AMA (ANTİ-MİTOXONDRİAL ANTİCİSİM)
Sinonim: AMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İlkin biliar sirrozun diaqnoztikasında istifadə olunur, amma diaqnoz təsdiqləndikdən sonra xəstəliyin gedişi haqqında məlumat vermir. Həmçinin CREST sindromu və bəzi autoimmun xəstəliklərdə də müşahidə oluna bilər
AMA TİP M-2 (ANTİ- MİTOXONDRİYAL ANTİCİSİM TİP M-2)
Sinonim: AMA tip M-2
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: M-1-dən M-9-a qədər sıralanan M tipləri içində ilkin biliar sirroza ən spesifik olan testdir. Yaıançı neqativlikləri çox nadir rast gəlinir. Bununla bərabər M-2 səviyyəsi xəstəliyin aktivliyi və proqressivliyi haqqında məlumat verir
ANA (Bax ANTİ-NUKLEAR ANTİCİSİM)
Sinonim: ANA; FANA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Kollagen toxuma xəstəliyinə şübhə olduqda müayinəyə başlamaq üçün ilk addımdır. Sistem xarakterli və ya orqan spesifik auroimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Xüsusilə SLE, diskoid lupus erythematosus, dərmanların səbəb olduğu lupus erythematosus, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu, sklerodermiya, CREST, revmatoid artrit, polimiozit və dermatomiozit kimi xəstəliklərdə pozitiv olur
ANNA-1 (ANTİ-Hu)
Sinonim: Anti neyronal nuklear anticisim-I tip; ANNA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Paraneoplastik autoimmun neyropatiyalar, ensefalomieloradikulopatiyalar və kiçik hüceyrəli ağciyər xərçəngi ilə əlaqəli psevdoobstruksiyalar və hərəki pozğunluqların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Siqaret çəkənlərdə Anti-Hu pozitiv ola bilər. Skrininq test kimi stifadə olunmamalıdır
ANNA-2 (ANTİ-Ri)
Sinonim: Anti-neyronal nuklear anticisim-tip 2; ANNA-2
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Süd vəzi, ağciyər və ginekoloji orqanların xərçəngləri ilə əlaqədar paraneoplastik sindromlarda tapılan və IgG quruluşunda olan seroloji markerdir. Səbəbi bilinməyən nevroloji xəstəliklər və ya mielopatiyaların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır
ANTİ ds-DNT
Sinonim: Double-stranded DNT anticisimi; Anti-nativ DNT; Anti-n-DNT
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 150 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz və lipemiya
Referens: < 5 IU/mL
İstifadəsi: SLE-nin (sistimik qırmızı qurdeşənəyi) diaqnostikası və müşahidəsində istifadə olubur. Sjögren sindromu, dağınıq birləşdirci toxuma xəstəlikləri və proqressiv sistemik skleroz zamanı da anti- ds-DNT səviyyəsi yüksəlir
ANTİ-CCP
Sinonim: CCP; Cyclic citrullinated peptide antibody
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: EIA
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Revmatoid artritin diaqnostikasında istifadə olunur. Anti-CCP-nin revmatoid artritin təyinində spesifikliyi 96%, həssaslığı isə 78%-dir. Xüsusilə erkən diqanozda çox dəyərlidir, çünki xəstələrin 70%-də erkən mərhələdə pozitivləşir. Həmçinin seroneqativ revmatoid artritlərin 30-40%-də də anti-CCP pozitiv təyin olunur. Anti-CCP pozitivliyinin eroziv xəstəliyin göstəricisi olduğu da məlumdur
ANTİ-DÜZ ƏZƏLƏ ANTİCİSİMİ
Sinonim: ASMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Xroniki aktiv hepatitin səbəbinin araşdırılmasında istifadə olunur. Yüksək titrdə pozitivlik (>1/80) xroniki aktiv autoimmun hepatitdən, aşağı titrdə pozitivlik isə (<1/80) ilkin biliar sirroz, virus hepatiti və ya xroniki alkaqol hepatitindən şübhələnməyə əsas verir. Həmçinin EBV infeksiyaları, bədxassəli melanoma, süd vəzi və yumurtalıq karsinomaları, öd kisəsi obstruksiyaları və normal populyasiyada da ASMA pozitivliyinə rast gəlinə bilər
ANTİ-FOSFATİDİLSERİN ANTİCİSİMLƏRİ IgM və IgG
Sinonim: aPS
Nümunə növü: Serum (soyuq şəraitdə saxlanılmalıdır)
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
İş prinsipi: ELISA
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Arterial və venoz trombemboliyaya səbəb olan antifosolipid sindromunun diaqnostikasında istifadə olunur. Bu anticisimlərin serumda olması tromboz, düşük, endokardit, iflic, infarkt və hemolitik anemiya ilə əlaqədardır. Bundan başqa, kardiolipin və fosfatidilserin anticisimlərinin hər ikisi pozitiv olan xəstələrdə klinik ağırlaşma riski, bu testlərdən yalnız biri pozitiv olanlara nisbətən daha yüksəkdir (Həmçinin bax: Anti-kardiolipin və beta 2 qlikoprotein 1 anticisimləri)
ANTİ-GAD (ANTİ-GLUTAMAT TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti-GAD, Glutamat turşusu dekarboksilaza anticisimi, GAD-65; GADA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IRMA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: < 1 U/mL
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet, autoimmun endokrin xəstəlikləri (tiroidit, pernisioz anemiya və s.) və autoimmun ensefalomiopatiyaların diaqnostikasında istifadə olunur. Diaqnozu yeni təyin olunmuş I tip şəkərli diabet xəstələrinin 70-80%-də müşahidə olunur
ANTİ-GLİADİN ANTİCİSİMLƏRİ IgA və IgG
Sinonim: Gliadin anticisimləri; AGA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Qluten adlı zülala qarşı əmələ gələn anticisimlərdir. Xüsusilə seliyakiya (Celiac) xəstəliyi və digər qlutenə həssas bagırsaq patologiyaları (dermatitis herpetiformis və s.) üçün skrininq test kimi istifadə olunur. Həmçinin diaqnozu təsdiqlənmiş xəstələrdə qlutensiz pəhrizin müşahidəsində də əhəmiyyətlidir. Seliyakiya xəstəliyində IgG sinfindən olan anticisimlərin həssaslığı daha yüksəkdir. IgA quruluşlu anticisimlərin səviyyəsi isə qlutensiz pəhriz ilə azalır. Glutenə məruz qaldıqda isə, bəzən klinik simptomlar meydana çıxmazdan bir neçə ay əvvəl hər iki anticisim nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksələ bilər
ANTİ-GLUTAMAT TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ
Sinonim: Anti-GAD, Glutamat turşusu dekarboksilaza anticisimi, GAD-65; GADA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IRMA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: < 1 U/mL
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet, autoimmun endokrin xəstəlikləri (tiroidit, pernisioz anemiya və s.) və autoimmun ensefalomiopatiyaların diaqnostikasında istifadə olunur. Diaqnozu yeni təyin olunmuş I tip şəkərli diabet xəstələrinin 70-80%-də müşahidə olunur
ANTİ-HU
Sinonim: Anti neyronal nuklear anticisim-I tip; ANNA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Paraneoplastik autoimmun neyropatiyalar, ensefalomieloradikulopatiyalar və kiçik hüceyrəli ağciyər xərçəngi ilə əlaqəli psevdoobstruksiyalar və hərəki pozğunluqların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Siqaret çəkənlərdə Anti-Hu pozitiv ola bilər. Skrininq test kimi stifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Ri, Anti-Yo, paraneoplastik panel)
FREE LIGHT CHAINS (SƏRBƏST KAPPA VƏ LAMBDA YÜNGÜL ZƏNCİRLƏR)
Sinonim: Free kappa/lambda yüngül zincirləri; Free light chains; FLC
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Nefelometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya
Referens:
Sərbəst kappa yüngül zəncir | 0.33-1.94 mg/dL |
Sərbəst lambda yüngül zəncir | 0.57-2.63 mg/dL |
Kappa/lambda nisbəti | 0.26-1.65 mg/dL |
İstifadəsi: Bu testlər anormal monoklonal yaxud poliklonal yüngül zəncir konsentrasiyasına səbəb olan xəstəliklərin (xüsusilə monoklonal qammapatiyalar) diaqnoz və müşahidəsində köməkçi kimi istifadə olunur. Sekresiyasız multiple mieloma (NSMM), birincili sistemli amiloidozda (AL), yüngül zəncir depo xəstəliyi (LCDD) və yüngül zəncir multiple mieloma (LCMM) xəsətlərində aparılan retrospektiv müayinələr testin həssaslığını və immunfiksasiya elektroforezini tamamlayıcı olaraq istifadə olunmasının faydasını bildirir. Sərbəsy yüngül zincir xəstəlikləri üçün diaqnoz ilə yanaşı; İmmunofiksasiya və ya zülal elektroforezində sadəcə bir bant olaraq görülən amma kvantifikasiyası olunmayan bu xəstəliklərdə, xəstəliyin gedişinin müşahidəsi üçün istifadə olunur. Total kappa və lambda yüngül zincir ölçülmələri ilə fərqli həssasiyyətdə olduqları üçün sərbəst və total yüngül zincir nəticələrininin qarşılaşdırılması düzgün olmaya bilər.
Serumda sərbəst yüngül zincir səviyyəsinin ölçülməsinin məsləhət görüldüyü hallar:
- Monoklonal qammopatiya ilk tapıldığında təyin testi olaraq
- Sidikdə Bence Jones protein testlərinin yerinə
- Elektroforez tetləri ilə dəyərləndirilə bilməyən xəstələrin müşahidəsində
- Müalicəyə cavabın sürətli qiymətləndirilməsində
- Xəstəliyin qalıqlarının qiymətləndirilməsində
FANA (ANTİ-NUKLEAR ANTİCİSİM)
Sinonim: ANA; FANA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Kollagen toxuma xəstəliyinə şübhə olduqda müayinəyə başlamaq üçün ilk addımdır. Sistem xarakterli və ya orqan spesifik auroimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Xüsusilə SLE, diskoid lupus erythematosus, dərmanların səbəb olduğu lupus erythematosus, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu, sklerodermiya, CREST, revmatoid artrit, polimiozit və dermatomiozit kimi xəstəliklərdə pozitiv olur
EXTRACTABLE NUCLEAR ANTİGEN (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
EPİDERMAL ANTİCİSİM (ANTİ-SKİN (DƏRİ) ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti skin basement membrane anticore; Pemphigus anticisimi; Epidermal anticisim
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Flüoressensiya spektrinə əsasən pemfiqoid, pemfiqus, herpes gestationis (pemfiqoid) və paraneoplastik pemfiqusun diaqnostikasında istifadə olunur
ENDOMYSİAL ANTİCİSİM
Sinonim: EMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Seliakiya (Celiac sprue) və dermatitis herpetiformis-in diaqnoz və müalicəsinin müşahidəsində istifadə olunur. IgA quruluşunda olan bu anticisimlər dermatitis herpetiformis-də 70 %, aktiv selaikiyada isə 100% nisbətində tapılır. Müalicə və ya qlütensiz pəhrizlə anticisimin titri adətən azalır və ya neqativləşir. Qlüten tərkibli pəhrizə başladıqda isə 2-3 ay müddətində EMA yenidən pozitivləşir
ENA – 12-Lİ PANEL
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
EMA (ENDOMYSİAL ANTİCİSİM)
Sinonim: EMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Seliakiya (Celiac sprue) və dermatitis herpetiformis-in diaqnoz və müalicəsinin müşahidəsində istifadə olunur. IgA quruluşunda olan bu anticisimlər dermatitis herpetiformis-də 70 %, aktiv selaikiyada isə 100% nisbətində tapılır. Müalicə və ya qlütensiz pəhrizlə anticisimin titri adətən azalır və ya neqativləşir. Qlüten tərkibli pəhrizə başladıqda isə 2-3 ay müddətində EMA yenidən pozitivləşir
DÜZ ƏZƏLƏ ANTİCİSİMİ (ANTİ-DÜZ ƏZƏLƏ ANTİCİSİMİ)
Sinonim: ASMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Xroniki aktiv hepatitin səbəbinin araşdırılmasında istifadə olunur. Yüksək titrdə pozitivlik (>1/80) xroniki aktiv autoimmun hepatitdən, aşağı titrdə pozitivlik isə (<1/80) ilkin biliar sirroz, virus hepatiti və ya xroniki alkaqol hepatitindən şübhələnməyə əsas verir. Həmçinin EBV infeksiyaları, bədxassəli melanoma, süd vəzi və yumurtalıq karsinomaları, öd kisəsi obstruksiyaları və normal populyasiyada da ASMA pozitivliyinə rast gəlinə bilər
DOUBLE-STRANED DNT ANTİCİSİMİ (ANTİ ds-DNT)
Sinonim: Double-stranded DNT anticisimi; Anti-nativ DNT; Anti-n-DNT
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 150 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz və lipemiya
Referens: < 5 IU/mL
İstifadəsi: SLE-nin (sistimik qırmızı qurdeşənəyi) diaqnostikası və müşahidəsində istifadə olubur. Sjögren sindromu, dağınıq birləşdirci toxuma xəstəlikləri və proqressiv sistemik skleroz zamanı da anti- ds-DNT səviyyəsi yüksəlir
COMPLEMAN COMPONENT C1q (İMMUNOKOMPLEKS C1q)
Sinonim: C1q; Compleman component C1q; C1q bağlayıcı test
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <50 μg/mL
İstifadəsi: Qanda dövr edən immunkomplekslərlə əlaqəli xəstəliklərin (məs. SLE, Lyme xəstəliyi, idiopatik intersitisial pnevmoniya, infektiv endokardit, xroniki HBV infeksiyası, HIV infeksiyası) qiymətləndirilməsində, həmçinin, revmotoid artrit və SLE-nin müşahidəsində istifadə olunur. Eyni zamanda bəzi bəzi bədxassəli xəstəliklərdə (məs.kəskin leykemiya) proqnostik dəyəri var
CENP B (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
CD4/CD8
Nümunə növü: EDTA-lı tam qan, bronxoalveolyar lavaj mayesi (BAL)
Nümunə qabı: Bənövşəyi qapaqlı sınaq şüşəsi (EDTA-lı tam qan), Gelsiz düz sınaq şüşəsi (BAL)
Nümunə miqdarı: 5mL
İş prinsipi: Flow cytometry
Referens: 0.6-2.8% (Tam qan)
İstifadəsi: Tam qanda CD4/CD8 nisbəti, HIV virusu daşıyan xəstələrdə QİÇS-in diaqnoz və müşahidəsi ilə antivirus müalicənin yönləndirilməsində, hüceyrə mənşəli immun çatışmazlıqların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. BAL ilə aparılan müayinə isə xüsusilə sarkoidozun diaqnozu üçün əhəmiyyətlidir. Müxtəlif müayinələrə görə 3.5-4-dən çox olan CD4/CD8 nisbətinin sarkaidozun diaqnozunda həssaslığı 52-59%, spesifikliyi isə 94-96% təşkil edir. Bu nisbətin aşağı olması isə hiperhəssaslıq pnevmoniyası, diffuz panbronxiolit və limfoma şübhəsinə əsas verir
cANCA
Sinonim: PR3 ANCA; Proteinaza 3 spesifik ANCA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Neytrofil lizosim fermentlərindən proteinaza-3-ə (PR-3) qarşı əmələ gələn anticisimləri göstərir. Wegener qranulamatozu və sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyər mənşəli) diaqnoz və müalicəsinin müşahidəsində istifadə olunur
C1q BINDING TEST (İMMUNOKOMPLEKS C1q)
Sinonim: C1q; Compleman component C1q; C1q bağlayıcı test
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <50 μg/mL
İstifadəsi: Qanda dövr edən immunkomplekslərlə əlaqəli xəstəliklərin (məs. SLE, Lyme xəstəliyi, idiopatik intersitisial pnevmoniya, infektiv endokardit, xroniki HBV infeksiyası, HIV infeksiyası) qiymətləndirilməsində, həmçinin, revmotoid artrit və SLE-nin müşahidəsində istifadə olunur. Eyni zamanda bəzi bəzi bədxassəli xəstəliklərdə (məs.kəskin leykemiya) proqnostik dəyəri var
C1q (İMMUNOKOMPLEKS C1q)
Sinonim: C1q; Compleman component C1q; C1q bağlayıcı test
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <50 μg/mL
İstifadəsi: Qanda dövr edən immunkomplekslərlə əlaqəli xəstəliklərin (məs. SLE, Lyme xəstəliyi, idiopatik intersitisial pnevmoniya, infektiv endokardit, xroniki HBV infeksiyası, HIV infeksiyası) qiymətləndirilməsində, həmçinin, revmotoid artrit və SLE-nin müşahidəsində istifadə olunur. Eyni zamanda bəzi bəzi bədxassəli xəstəliklərdə (məs.kəskin leykemiya) proqnostik dəyəri var
C1INA (C1 İNAKTİVATOR)
Sinonim: C1 esteraza inhibitoru; C1-INH; C1 INA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 0.15-0.35 g/L
İstifadəsi: Anadangəlmə C1-INH çatışmazlığı irsi angionevrotik ödemə səbəb olur. Qazanılmış C1-INH azlığı isə SLE, limfoma və digər limfoproliferativ xəstəliklər zamanı müşahidə olunur. Hamiləlik və androgen steroidlərin istifadəsi isə C1-INH səviyyəsini artırır. Test üçün istifadə olunan üsul anadangəlmə C1-INH çatışmazlığının kəmiyyətcə təyinində çox əhəmiyyətlidir
C1-INH (C1 İNAKTİVATOR)
Sinonim: C1 esteraza inhibitoru; C1-INH; C1 INA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 0.15-0.35 g/L
İstifadəsi: Anadangəlmə C1-INH çatışmazlığı irsi angionevrotik ödemə səbəb olur. Qazanılmış C1-INH azlığı isə SLE, limfoma və digər limfoproliferativ xəstəliklər zamanı müşahidə olunur. Hamiləlik və androgen steroidlərin istifadəsi isə C1-INH səviyyəsini artırır. Test üçün istifadə olunan üsul anadangəlmə C1-INH çatışmazlığının kəmiyyətcə təyinində çox əhəmiyyətlidir
C1 İNAKTİVATOR
Sinonim: C1 esteraza inhibitoru; C1-INH; C1 INA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 0.15-0.35 g/L
İstifadəsi: Anadangəlmə C1-INH çatışmazlığı irsi angionevrotik ödemə səbəb olur. Qazanılmış C1-INH azlığı isə SLE, limfoma və digər limfoproliferativ xəstəliklər zamanı müşahidə olunur. Hamiləlik və androgen steroidlərin istifadəsi isə C1-INH səviyyəsini artırır. Test üçün istifadə olunan üsul anadangəlmə C1-INH çatışmazlığının kəmiyyətcə təyinində çox əhəmiyyətlidir
C1 ESTERAZA İNHİBİTORU (C1 İNAKTİVATOR)
Sinonim: C1 esteraza inhibitoru; C1-INH; C1 INA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 0.15-0.35 g/L
İstifadəsi: Anadangəlmə C1-INH çatışmazlığı irsi angionevrotik ödemə səbəb olur. Qazanılmış C1-INH azlığı isə SLE, limfoma və digər limfoproliferativ xəstəliklər zamanı müşahidə olunur. Hamiləlik və androgen steroidlərin istifadəsi isə C1-INH səviyyəsini artırır. Test üçün istifadə olunan üsul anadangəlmə C1-INH çatışmazlığının kəmiyyətcə təyinində çox əhəmiyyətlidir
BOM-DA OLİGOKLONAL BANT ARAŞDIRILMASI (İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ-BOM)
Sinonim: BOM-da oliqoklonal zolaqların (bant) axtarılması
Nümunə növü: BOM
Nümunə qabı: Gelsiz düz sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 3 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Dağınıq (multipl) sklerozun təyinində istifadə olunur. Kriptokokkal menengit, idiopatik polinevrit, neyrosifilis, xroniki məxmərək panensefaliti və yarımkəskin sklerozlaşan panensefalitdə BOM-da oliqoklonal zolaq tapıla bilər
BETA-2 GLİKOPROTEİN 1 ANTİCİSİMLƏRİ IgM VƏ IgG
Sinonim: β2GP1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalıdır
İş prinsipi: ELISA
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: β2GP1 antifosfolipid anticisimlərinin birləşdiyi kofaktordur. Buna görə də, anti-kardiolipin və ya anti-fosfotidilserin anticisimlərinin neqativ və ya yalnız bir anticisimin aşağı titrdə pozitiv olmasına baxmayaraq, klinik təzahürlərin qüvvətli olduğu vəziyyətlərdə β2GP1 anticisimləri antifosfolipid sindromlarının diaqnozunu dəqiqləşdirmək üçün istifadə oluna bilər. Həmçinin sifilis və digər infeksiyalar, anti-ds DNT pozitivliyi kimi bəzi hallar antikardiolipin anticisimlərinin səviyyəsində yalançı pozitivliyə səbəb ola bilər. β2GP1 anticisimləri yalançı pozitivliklərin təyinində də anti-kardiolipin və ya anti-fosfatidilserinlərə nisbətən daha spesifik testdir (Həmçinin Bax Anti-kardiolipin və anti-fosfatidilserin anticisimləri)
AUTOİMMUN HEPATİT PANELİ
Sinonim: SLA/LP (Soluble liver antigen/liver-pancreas antigen), LKM-1 (Liver-kidney microsomes; cytochrome P450 II D6), LC-1 (Cytosolic liver antigen type 1; formiminotransferase-cylodeaminase), AMA-M2 (pyruvate-dehydrogenase-complex)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qaraciyərin autoimmun xəstəlikləri, autoimmun hepatit, birincili biliar sirroz və birincili sklerozlaşan xolangit. Bu proseslərin differensiasiyasında autoanticisimlər istifadə olunur. Anti-SLA/LP tək başına və ya digər anticisimlərlə birlikdə istifadə oluna bilər. Faktların 30%-də tapılsa da prediktiv dəyəri 100%-ə yaxındır. Üstəlik SLA/LP anticisimlərinin hepatit C və digər viral hepatit mənşəli yalançı pozitivliyinə rast gəlinmir. LKM-1 anticisimləri isə bütün autoimmun hepatitlərin təxminən 1%-də tapılır. LKM-1 anticisimləri nisbətən tez-tez rast gəlindiyi üçün uşaqlarda daha əhəmiyyətlidir. AMA-M2 titrinin yüksəlməsi isə birincili biliar sirroz üçün xarakterikdir. Bu faktların 96%-də AMA-M2 tapılır. Həmçinin ümumiyyətlə aşağı titrdə olsa da digər xroniki qaraciyər xəstəlikləri və proqressiv sistemli sklerozda da AMA-M2 anticisimlərinə rast gəlinir
ASMA (ANTİ-DÜZ ƏZƏLƏ ANTİCİSİMİ)
Sinonim: ASMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Xroniki aktiv hepatitin səbəbinin araşdırılmasında istifadə olunur. Yüksək titrdə pozitivlik (>1/80) xroniki aktiv autoimmun hepatitdən, aşağı titrdə pozitivlik isə (<1/80) ilkin biliar sirroz, virus hepatiti və ya xroniki alkaqol hepatitindən şübhələnməyə əsas verir. Həmçinin EBV infeksiyaları, bədxassəli melanoma, süd vəzi və yumurtalıq karsinomaları, öd kisəsi obstruksiyaları və normal populyasiyada da ASMA pozitivliyinə rast gəlinə bilər
ASETİLXOLİN RESEPTOR ANTİCİSİMİ
Sinonim: AChR
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 500 μL
İş prinsipi: Radio receptor assay
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <0.5 nmol/L
İstifadəsi: Myasteniya Gravis-in diaqnozunda istifadə olunur. Myasteniya Gravis-in generalizə olunmuş və okulyar formalarının, xəstəliyin remissiyasının və immunsupressiv müalicənin müşahidəsi üçün əhəmiyyətlidir. Bununla bərabər xəstəliyin şiddətinin qiymətləndirilməsində istifadə olunmur. Həmçinin timoma, amiotrofik lateral skleroz və autoimmun qaraciyər xəstəliklərində də AChR səviyyəsi yüksək ola bilər
ASA (ANTİ-SPERMA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Sperma anticisimlərı; Sperma autoanticisimləri; ASA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Hər iki cinsdə sonsuzluğa (dölsüzlüyə) səbəb ola bilən autoanticimlərin araşdırılmasında istifadə olunur
ARA (ANTİ-RETİKULYAR ANTİCİSİM)
Sinonim: ARA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: IgA tipli retukulyar anticisimlər araşdırılır. Dermatitis herpetiformis xəstələrinin 25%-də, celiac sprue xəstələrinin isə 60%-də antiretikulyar anticisimlər tapılır
APCA (ANTİ-PARİETAL HÜCEYRƏ ANTİCİSİMİ)
Sinonim: APCA; Parietal hüceyrə anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: A tip autoimmun qastritin diaqnostikasında istifadə olunur. Bu xəstələrdə pernisioz anemiya da müşahidə olunmuşdur. Bu baxımdan pernisioz anemiyanın səbəbinin araşdırılmasında da qiymətli testdir. Pernisioz anemiyası olan xəstələrin 90%-də, atrofik qastritli xəstələrin isə 60%-ə qədərində müşahidə olunur. Həmçinin digər autoimmun xəstəliklərdə və ailəsində pernisioz anemiyalı qohumu olanlarda APCA pozitiv ola bilər
ANTİ-YO
Sinonim: Purkinye hüceyrəsi sitoplazmatik anticisimi-tip 1; PCA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Adətən qadınlarda tapılır və yumurtalıq karsinoması, müllerian neoplazma və ya süd vəzi xərçəngi ilə əlaqədardır. Anti-yo pozitivliyi olan xəstələrdə ümumiyyətlə yarım kəskin serebellar ataksiya və ensefalomiyeloradikulopatiyalar olur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Ri, Paraneoplastik panel)
ANTİ-SS-A ANTİCİSİMİ (SS-A ANTİCİSİMİ, ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
ANTİ-SPERMA ANTİCİSİMİ
Sinonim: Sperma anticisimlərı; Sperma autoanticisimləri; ASA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Hər iki cinsdə sonsuzluğa (dölsüzlüyə) səbəb ola bilən autoanticimlərin araşdırılmasında istifadə olunur
ANTİ-SKİN (DƏRİ) ANTİCİSİMİ
Sinonim: Anti skin basement membrane anticore; Pemphigus anticisimi; Epidermal anticisim
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Flüoressensiya spektrinə əsasən pemfiqoid, pemfiqus, herpes gestationis (pemfiqoid) və paraneoplastik pemfiqusun diaqnostikasında istifadə olunur
ANTİ-SENTROMER ANTİCİSİM
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: CREST variant sklerodermiya xəstələrinin 80-90%-də sentromer anticisimləri tapılır. Həmçinin Raynaud xəstəliyində 30%, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyində 12%, diffuz sklerodermiya, intersitisial pulmonar fibroz, ilkin biliar sirroz, SLE və revmatoid artritdə isə daha az miqdarlarda müşahidə oluna bilər
ANTİ-RO (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
ANTİ-RNP ANTİCİSİMLƏRİ (RNP ANTİCİSİMLƏRİ, ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
ANTİ-Rİ
Sinonim: Anti-neyronal nuklear anticisim-tip 2; ANNA-2
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Süd vəzi, ağciyər və ginekoloji orqanların xərçəngləri ilə əlaqədar paraneoplastik sindromlarda tapılan və IgG quruluşunda olan seroloji markerdir. Səbəbi bilinməyən nevroloji xəstəliklər və ya mielopatiyaların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Yo, paraneoplastik panel).
ANTİ-RETİKULYAR ANTİCİSİM
Sinonim: ARA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: IgA tipli retukulyar anticisimlər araşdırılır. Dermatitis herpetiformis xəstələrinin 25%-də, celiac sprue xəstələrinin isə 60%-də antiretikulyar anticisimlər tapılır
ANTİ-QLOMERULYAR BAZAL MEMBRAN ANTİCİSİMİ
Sinonim: AGBM; Qlomerulyar bazal membran anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Qlomerulonefrit, Goodpasteur (Qudpasçer) sindromu və nadir hallarda isə idiopatik ağciyər fibrozunun diaqnozunun müəyyən edilməsi və bu xəstəliklərin qiymətləndrilməsində istifadə olunur. Böyrək yumaqcığının bazal membranında olan IV tip kollagenə qarşı əmələ gələn anticisimdir. Eyni zamanda alveolyar bazal membranla çarpaz reaksiya verir və bu xüsusiyyəti ilə Goodpasteur sinromunun diaqnostikasında da istifadə olunur. AGBM normal populyasiyada olmamalıdır
ANTİ-PLATELET ANTİCİSİM (ANTİ-TROMBOSİT ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Trombosit anticisimi; Anti-trombosit anticisimi
Nümunə növü: EDTA-lı və ya sitratlı tam qan
Nümunə qabı: Bənövşəyi (EDTA-lı) və ya mavi (sitratlı) qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 5 mL
İş prinsipi: Flow cytometry
Nümunədən imtina səbəbləri: Laxtalanma, hemoliz
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İmmun trombositopeniyalar zamanı trombosit antisimlərinin təyinində istifadə olunur
ANTİ-PARİETAL HÜCEYRƏ ANTİCİSİMİ
Sinonim: APCA; Parietal hüceyrə anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: A tip autoimmun qastritin diaqnostikasında istifadə olunur. Bu xəstələrdə pernisioz anemiya da müşahidə olunmuşdur. Bu baxımdan pernisioz anemiyanın səbəbinin araşdırılmasında da qiymətli testdir. Pernisioz anemiyası olan xəstələrin 90%-də, atrofik qastritli xəstələrin isə 60%-ə qədərində müşahidə olunur. Həmçinin digər autoimmun xəstəliklərdə və ailəsində pernisioz anemiyalı qohumu olanlarda APCA pozitiv ola bilər
ANTİ-NUKLEAR ANTİCİSİM
Sinonim: ANA; FANA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Kollagen toxuma xəstəliyinə şübhə olduqda müayinəyə başlamaq üçün ilk addımdır. Sistem xarakterli və ya orqan spesifik auroimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Xüsusilə SLE, diskoid lupus erythematosus, dərmanların səbəb olduğu lupus erythematosus, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu, sklerodermiya, CREST, revmatoid artrit, polimiozit və dermatomiozit kimi xəstəliklərdə pozitiv olur
ANTİ-NEYTROFİL SİTOPLAZMATİK ANTİCİSİM
Sinonim: ANCA (cANCA-pANCA)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Neytrofil lizosomal fermentlərə qarşı əmələ gələn spesifik anticisimləri təyin edir. Wegener granulomatozu və sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyəri əhatə edən) diaqnostikasında və müalicə prosesinin müşahidəsində istifadə olunur
ANTİ-NEYRONAL NÜKLEAR ANTİCİSİM-TİP 2 (ANTİ-Rİ)
Sinonim: Anti-neyronal nuklear anticisim-tip 2; ANNA-2
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Süd vəzi, ağciyər və ginekoloji orqanların xərçəngləri ilə əlaqədar paraneoplastik sindromlarda tapılan və IgG quruluşunda olan seroloji markerdir. Səbəbi bilinməyən nevroloji xəstəliklər və ya mielopatiyaların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Yo, paraneoplastik panel)
ANTİ-NEYRONAL NÜKLEAR ANTİCİSİM-TİP 1 (ANTİ-HU)
Sinonim: Anti neyronal nuklear anticisim-I tip; ANNA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Paraneoplastik autoimmun neyropatiyalar, ensefalomieloradikulopatiyalar və kiçik hüceyrəli ağciyər xərçəngi ilə əlaqəli psevdoobstruksiyalar və hərəki pozğunluqların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Siqaret çəkənlərdə Anti-Hu pozitiv ola bilər. Skrininq test kimi stifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Ri, Anti-Yo, paraneoplastik panel)
ANTİ-NATİV DNT (ANTİ ds-DNT)
Sinonim: Double-stranded DNT anticisimi; Anti-nativ DNT; Anti-n-DNT
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 150 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz və lipemiya
Referens: < 5 IU/mL
İstifadəsi: SLE-nin (sistimik qırmızı qurdeşənəyi) diaqnostikası və müşahidəsində istifadə olubur. Sjögren sindromu, dağınıq birləşdirci toxuma xəstəlikləri və proqressiv sistemik skleroz zamanı da anti- ds-DNT səviyyəsi yüksəlir
ANTİ-MİTOXONDRİAL ANTİCİSİMİ TİP M-2
Sinonim: AMA tip M-2
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: M-1-dən M-9-a qədər sıralanan M tipləri içində ilkin biliar sirroza ən spesifik olan testdir. Yaıançı neqativlikləri çox nadir rast gəlinir. Bununla bərabər M-2 səviyyəsi xəstəliyin aktivliyi və proqressivliyi haqqında məlumat verir
ANTİ-MİTOXONDRİAL ANTİCİSİM
Sinonim: AMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İlkin biliar sirrozun diaqnoztikasında istifadə olunur, amma diaqnoz təsdiqləndikdən sonra xəstəliyin gedişi haqqında məlumat vermir. Həmçinin CREST sindromu və bəzi autoimmun xəstəliklərdə də müşahidə oluna bilər
ANTİ-MİKROSOMAL ANTİCİSİM (TİROİD PEROKSİDAZA ANTİCİSİMLƏRİ)
Sinonim: TPO anticisimləri; Anti-Tpo
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <60 U/mL
İstifadəsi: Autoimmun tiroid xəstəliklərinin (Xaşimoto tiroiditi, idiopatik miksödem, Graves xəstəliyi və s.) təyinində istifadə olunur. Autoimmun tiroid xəstəliyi olan şəxslərdə, TPO konsentrasiyası xəstəliyin şiddəti ilə düz mütənasibdir. Həmçinin digər bəzi autoimmun xəstəliklər zamanı da (Addison xəstəliyi, pernisitoz anemiya, I tip şəkərli diabet və s.) pozitiv nəticələr əldə oluna bilər
ANTİ-M (TİROİD PEROKSİDAZA ANTİCİSİMLƏRİ)
Sinonim: TPO anticisimləri; Anti-Tpo
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <60 U/mL
İstifadəsi: Autoimmun tiroid xəstəliklərinin (Xaşimoto tiroiditi, idiopatik miksödem, Graves xəstəliyi və s.) təyinində istifadə olunur. Autoimmun tiroid xəstəliyi olan şəxslərdə, TPO konsentrasiyası xəstəliyin şiddəti ilə düz mütənasibdir. Həmçinin digər bəzi autoimmun xəstəliklər zamanı da (Addison xəstəliyi, pernisitoz anemiya, I tip şəkərli diabet və s.) pozitiv nəticələr əldə oluna bilər
ANTİ-LA (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
ANTİ-KARDİOLİPİN ANTİCİSİMLƏRİ İgM və İgG
Sinonim: ACA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Referens: Neqativ
İstifadəsi: “Antifosfolipid anticisimi” termini ümumiyyətlə neqativ yüklü fosfolipidlərə qarşı əmələ gələn anticisimlər üçün istifadə olunur. Bu fosfolipidlərdən ən çox kardiolipinə qarşı əmələ gələn anticismlər yoxlanılır. Antikardiolipin antisicimləri SLE, lupusa bənzər xəstəliklər, bəd xassəli törəmələr, infeksiyalar, dərman mənşəli lupus sindromları və yaşlılarda müşahidə oluna bilər. Revmatik xəstəliklərdə tapılan antiposfolipid anticisimləri adətən IgG tipində və yüksək titrdə olur. İnfeksiya, dərman və bəd xassəli törəmə mənşəli anticisimlər isə adətən IgM tipində olur. Həmçinin venoz və arterial tromboz, trombositopeniya, serebral-vaskulyar proseslər və təkrarlanan fetal düşüklərlə müşayiət olunan antifosfolipid sindromunda da qanda antikardiolipin anticisimləri tapılır. Anticisim səviyyələri zaman keçdikcə, tədricən dəyişmədiyindən müşahidəsi tövsiyə olunmur. Sərhəd dəyərlərə yaxın nəticələr və təkbaşına IgM pozitivliyi diqqətlə qiymətləndirilməlidir. Antifosfolipid sindromu olan xəstələrin çoxunda orta və yüksək dərəcədə IgG pozitivliyi və ya IgM və IgG pozitivliyi birlikdə olur (Bax Antifosfatidilserin və beta-2 qlikoprotein 1 anticisimləri)
ANTİ-İNSULİN ANTİCİSİMİ
Sinonim: İnsulin anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: 4-10%
İstifadəsi: İmmun insulin rezistentliyi, I tip şəkərli diabet (insulin müalicəsindən qabaq) və poliendokrin autoimmun sindromlarda insulin anicisimlərinin miqdarı artır. Həmçinin ekzogen insulin müalicəsi alan diabetik xəstələrin əksəriyyətində bir müddət sonra serumdakı insulin anticisimlərinin səviyyəsi yüksəlir
GAD-65 (ANTİ-GLUTAMAT TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti-GAD, Glutamat turşusu dekarboksilaza anticisimi, GAD-65; GADA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IRMA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: < 1 U/mL
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet, autoimmun endokrin xəstəlikləri (tiroidit, pernisioz anemiya və s.) və autoimmun ensefalomiopatiyaların diaqnostikasında istifadə olunur. Diaqnozu yeni təyin olunmuş I tip şəkərli diabet xəstələrinin 70-80%-də müşahidə olunur
GADA (ANTİ-GLUTAMAT TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti-GAD, Glutamat turşusu dekarboksilaza anticisimi, GAD-65; GADA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IRMA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: < 1 U/mL
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet, autoimmun endokrin xəstəlikləri (tiroidit, pernisioz anemiya və s.) və autoimmun ensefalomiopatiyaların diaqnostikasında istifadə olunur. Diaqnozu yeni təyin olunmuş I tip şəkərli diabet xəstələrinin 70-80%-də müşahidə olunur
GM1
Sinonim: Qanqliozid anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
Testin tərkibi: GM1, GD1b
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qanqilozidlərə qarşı sintez olunan poliklonal anticisimlərdir. Qanqliozid-monosial turşusuna (GM1) qarşı anticisim əmələ gəlməsi, alt motor neyron sindromu, amiotofik lateral skleroz, multiple skleroz və digər multifokal neyropatiyalar və MSS-ni əhatə edən SLE zamanı tapıla bilər. Bu xəstəliklərin təyini və müalicənin müşahidəsində GM1 anticimləri istifadə oluna bilər. Bunlardan başqa, bəzi normal şəxslərdə də bu anticisimlər tapılır
GQ1b
Sinonim: Qanqliozid anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qanqliozidlərə qarşı sintez olunan poliklonal anticisimlərdir. Motor neyron xəstəlikləri və motor neyropatiyaların qiymərləndirilməsində istifadə olunur. GQ1b xüsusilə motor və sensormotor neyropatiyalar, Miller-Fisher sindromu və Bickerstaff’s brainstem ensofalitində əhəmiyyətlidir. (Həmçinin Bax GM1)
HİSTON ANTİCİSİMLƏRİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
HƏLLOLAN QARACİYƏR ANTİGENİ (AUTOİMMUN HEPATİT PANELİ)
Sinonim: SLA/LP (Soluble liver antigen/liver-pancreas antigen), LKM-1 (Liver-kidney microsomes; cytochrome P450 II D6), LC-1 (Cytosolic liver antigen type 1; formiminotransferase-cylodeaminase), AMA-M2 (pyruvate-dehydrogenase-complex)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qaraciyərin autoimmun xəstəlikləri, autoimmun hepatit, birincili biliar sirroz və birincili sklerozlaşan xolangit. Bu proseslərin differensiasiyasında autoanticisimlər istifadə olunur. Anti-SLA/LP tək başına və ya digər anticisimlərlə birlikdə istifadə oluna bilər. Faktların 30%-də tapılsa da prediktiv dəyəri 100%-ə yaxındır. Üstəlik SLA/LP anticisimlərinin hepatit C və digər viral hepatit mənşəli yalançı pozitivliyinə rast gəlinmir. LKM-1 anticisimləri isə bütün autoimmun hepatitlərin təxminən 1%-də tapılır. LKM-1 anticisimləri nisbətən tez-tez rast gəlindiyi üçün uşaqlarda daha əhəmiyyətlidir. AMA-M2 titrinin yüksəlməsi isə birincili biliar sirroz üçün xarakterikdir. Bu faktların 96%-də AMA-M2 tapılır. Həmçinin ümumiyyətlə aşağı titrdə olsa da digər xroniki qaraciyər xəstəlikləri və proqressiv sistemli sklerozda da AMA-M2 anticisimlərinə rast gəlinir
ICA (ISLET (ADACIQ) ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Pankreas islet cell anticisimi; ICA; Adacıq anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet (DM) xəstələrinin 90%-də pozitivdir. I tip DM-da klinik əlamətlər başlamazdan bir neçə il əvvəl anticisim tapıla bilər. Diabeti olmayanlarda pozitiv çıxması I tip DM-a meyilliyi göstərir. Birinci dərəcəli yaxın qohumlarında I tip DM olan şəxslərdə, aşağı dərəcədə ICA pozitivliyi varsa, gələcəkdə I tip DM inkişaf etmə ehtimalı 40%, yüksək titrdə ICA pozitivliyi varsa 100% -dir. Həmçinin şəkərli diabetin I və II tiplərinin diferensasiyasında da istifadə olunur
IgA (İMMUNOQLOBULİN A)
Sinonim: IgA
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300 μL
Referens: Nefelometrik
Serum | Yenidoğulmuş | 1-4 mg/dL |
<7 gün | 2-30 mg/dL | |
7 gün-1 ay | 2-50 mg/dL | |
2-6 ay | 4-80 mg/dL | |
7-12 ay | 15-110 mg/dL | |
1-3 yaş | 15-150 mg/dL | |
4-5 yaş | 18-160 mg/dL | |
6-12 yaş | 25-160 mg/dL | |
13-15 yaş | 45-250 mg/dL | |
>15 yaş | 45-380 mg/dL | |
BOM | <0.6 mg/dL |
İstifadəsi: Xüsusilə sekresiyalarda tapılır və virusların neytrallaşdırılmasında iştirak edir. IgA mieloma, sirroz, xroniki qaraciyər xəstəlikləri və infeksiyalarında IgA-nın səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar, zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklər və ataksiya telengiektaziyada isə IgA səviyyəsi azalır
IgD (İMMUNOQLOBULİN D)
Sinonim: IgD
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100μL
İş prinsipi: RID
Referens: 2.0-99.3 IU/mL
İstifadəsi: IgD mielomasının diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur
IgE (İMMUNOQLOBULİN E)
Sinonim: IgE
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: FEIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens>:
<1 yaş | <65 kU/L |
2-12 yaş | <150 kU/L |
13-15 yaş | 1-200 kU/L |
>15 yaş | 1-100 kU/L |
İstifadəsi: Allergik xəstəliklərin qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Allergik xəstəliklər, parazit infeksiyaları, bronxopulmonar aspergillozlar, astma, hiperimmunoqlobulin E sindromu və Wiskott-Aldrich sindromunda serumda IgE artır, bəzi törəmələr, ataksiya telengiektaziya və bəzi aqammaqlobulinemiyalarda isə bu göstərici azalır
IgG (İMMUNOQLOBULİN G)
Sinonim: IgG
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, Oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens:
Serum | Yenidoğulmuş | 650-1600 mg/dL |
<1 ay | 250-900 mg/dL | |
2-6 ay | 200-700 mg/dL | |
7-12ay | 220-1070 mg/dL | |
1-3 yaş | 340-1200 mg/dL | |
4-5 yaş | 420-1240 mg/dL | |
5 yaş | 650-1600 mg/dL | |
BOM | <15 yaş | 1.50-5.50 mg/dL |
15-60 yaş | 3.30-6.10 mg/dL | |
>60 yaş | 4.20-6.40 mg/dL |
İstifadəsi: Bakteriya, virus və toksinlərə qarşı uzun müddət qoruyuculuğu təmin edən anticisimlərdir. IgG mieloma, qaraciyər xəstəlikləri, xroniki təkrarlanan infeksiyalar, autoimmun xəstəliklər və bəzi bədxassəli şişlərdə IgG səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar və zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklərdə isə azalır. Nevroliji xəstəliklərin differensiasiyasında isə BOM-dakı IgG səviyyəsi istiqamətverici ola bilər. Dağınıq skleroz, yarımkəskin sklerozlaşan panensefalit və mərkəzi sinir sisteminin sifilisində BOM-da IgG səviyyəsində artım müşahidə oluna bilər
IgG İNDEKSİ (İMMUNOQLOBULİN G İNDEKSİ)
Sinonim: IgG indeksi
Nümunə növü: Serum ve BOM
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM)
Nümunə miqdarı: 300 μL serum ve BOM
İş prinsipi: Nefolometrik
Referens: 0.2-0.5
İstifadəsi: İmmunoqlobulinlərin, xüsusilə də IgG-nin intratekal sintezinin artması MSS demielinizasion xəstəliklərinin, xüsusilə də dağınıq sklerozun diaqnozunda qiymətlidir. Dağınıq sklerozlu xəstələrin 90%-dən çoxunda IgG indeksi 0.77-dən yüksək olur
MİTOXONDRİYAL ANTİCİSİM (ANTİ-MİTOXONDRİAL ANTİCİSİM)
Sinonim: AMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İlkin biliar sirrozun diaqnoztikasında istifadə olunur, amma diaqnoz təsdiqləndikdən sonra xəstəliyin gedişi haqqında məlumat vermir. Həmçinin CREST sindromu və bəzi autoimmun xəstəliklərdə də müşahidə oluna bilər
LKM TİP 1 ANTİCİSİMLƏRİ
Sinonim: Qaraciyər-Böyrək (Liver-Kidney) mikrosomal anticisim tip 1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: ELISA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Daha çox uşaqlarda rast gəliniən autoimmun xroniki aktiv hepatit tip-2-nin təyinində istifadə olunur (Həmçinin Bax Autoimmun hepatit paneli)
LDH İZOENZİM ELEKTROFOREZİ (LAKTAT DEHİDROGENAZA İZOENZİMLƏRİ)
Sinonim: LDH izoenzimləri; LDH izoenzim elektroforezi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 500μL
İş prinsipi: Elektroforez
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz
Referens:
LD1 | 17-31% |
LD2 | 35-48% |
LD3 | 15-29% |
LD4 | 4-9.5% |
LD5 | 3-10 % |
İstifadəsi: LDH yüksəkliyinin səbəbini təyin etmək məqsədilə istifadə olunur. KMİ, qaraciyər xəstəlikləri, neoplaziyalar və skelet əzələsi xəstəliklərinin differensasiyasında əhəmiyyətlidir
LC-1 (AUTOİMMUN HEPATİT PANELİ)
Sinonim: SLA/LP (Soluble liver antigen/liver-pancreas antigen), LKM-1 (Liver-kidney microsomes; cytochrome P450 II D6), LC-1 (Cytosolic liver antigen type 1; formiminotransferase-cylodeaminase), AMA-M2 (pyruvate-dehydrogenase-complex)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qaraciyərin autoimmun xəstəlikləri, autoimmun hepatit, birincili biliar sirroz və birincili sklerozlaşan xolangit. Bu proseslərin differensiasiyasında autoanticisimlər istifadə olunur. Anti-SLA/LP tək başına və ya digər anticisimlərlə birlikdə istifadə oluna bilər. Faktların 30%-də tapılsa da prediktiv dəyəri 100%-ə yaxındır. Üstəlik SLA/LP anticisimlərinin hepatit C və digər viral hepatit mənşəli yalançı pozitivliyinə rast gəlinmir. LKM-1 anticisimləri isə bütün autoimmun hepatitlərin təxminən 1%-də tapılır. LKM-1 anticisimləri nisbətən tez-tez rast gəlindiyi üçün uşaqlarda daha əhəmiyyətlidir. AMA-M2 titrinin yüksəlməsi isə birincili biliar sirroz üçün xarakterikdir. Bu faktların 96%-də AMA-M2 tapılır. Həmçinin ümumiyyətlə aşağı titrdə olsa da digər xroniki qaraciyər xəstəlikləri və proqressiv sistemli sklerozda da AMA-M2 anticisimlərinə rast gəlinir
LAMBDA YÜNGÜL ZƏNCİR (Sidik)
Nümunə növü: 24 saatlıq sidik
Nümunə qabı: Soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
Nümunə miqdarı:3 mL
Nümunənin alınma qaydası: 24 saatlıq sidiyin miqdarı bildirilməlidir
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: <1.5 mg/dL
İstifadəsi: Paraproteinemiyalarla əlaqəli araşdırma aparılarkən, xüsusilə, yüngül zəncir xəstəliyi ehtimalının qiymətləndirilməsi məqsədilə istifadə olnur. İmmunoqlobulin katobolizmində artıma səbəb olan hallarda da sidiklə ifraz olunan yüngül zəncirin miqdarı artmış ola bilər
LAMBDA YÜNGÜL ZƏNCİR
Sinonim: Lambda light chain
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 90-210 mg/dL
İstifadəsi: Multiple mieloma şübhəsinin araştırılması zamanı adətən immunoglobulin konsentrasiyaları ilə birlikdə istifadə olunur. Kappa/lambda nisbətinin normadan kənar olması paraproteinemiya ehtimalını artırır
KOMPLEMENT C4
Sinonim: C4
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), düz sınaq şüşəsi (mayi)
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens:
Serum | Göbək ciyəsi qanı | 7-23 mg/dL |
Yenidoğulmuş | 7-23 mg/dL | |
<7 gün | 7-25 mg/dL | |
7 gün-3 ay | 7-30 mg/dL | |
4 ay-1 yaş | 8-42 mg/dL | |
2-12 yaş | 15-42 mg/dL | |
> 12 yaş | 15-50 mg/dL |
İstifadəsi: Kəskin faza reaktantlarından biridir. Komplement sistemindəki klassik yolda yer alır. Kəskin iltihabi xəstəliklər və bədxassəli şişlərdə C4 səviyyəsi artır; SLE, kəskin qlomerulomefrit, xroniki hepatit, autoimmun xəstəliklər, irsi angio-ödem, zülal itkisi ilə gedən xəstəliklər və kongenital çatışmazlıq zamanı isə serumda C4 səviyyəsi azala bilər
KOMPLEMENT C3
Sinonim: C3
Nümunə növü: Serum, maye
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), düz sınaq şüşəsi (maye)
Nümunə miqdarı: 300μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens:
Serum | Göbək ciyəsi qanı | 57-116 mg/dL |
Yarımçıq doğulan | 57-116 mg/dL | |
<1 ay | 50-120 mg/dL | |
2-3 ay | 60-150 mg/dL | |
4-6 ay | 60-175 mg/dL | |
7-12 ay | 70-180 mg/dL | |
1-3 yaş | 75-180 mg/dL | |
>3 yaş | 85-200 mg/dL |
İstifadəsi: Kəskin faza reaktantlarından biridir. Komplement sistemindəki klassik və alternativ yollar C3 pilləsində birləşir. C3 səviyyəsində artma iltihabi xəstəlilər, atopik dermatit, biliar obstruksiya və amiloidozla əlaqəli ola bilər. Autoimmun xəstəliklər, bakteremiya, toxuma zədələnməsi, xroniki hepatit, nefrit, malnutrisiya, DIC və kongenital çatışmazlıqlar isə C3 səviyyəsində azalmaya səbəb ola bilər
KAPPA YÜNGÜL ZƏNCİR (Sidik)
Nümunə növü: 24 saatlıq sidik
Nümunə qabı: Soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
Nümunə miqdarı: 3 mL
Nümunənin alınma qaydası: 24 saatlıq sidiyin miqdarı bildirilməlidir
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: <1.5 mg/dL
İstifadəsi: Paraproteinemiyalarla əlaqəli araştırma aparılıarkən xüsusilə yüngül zəncir xəstəliyi varlığının qiymətləndirilməsi məqsədilə istifadə olunur. İmmunoqlobulin katabolizmində atrmaya səbəb olan hallarda da sidiklə ifraz olunan yüngül zəncirin miqdarı artmış ola bilər
KAPPA YÜNGÜL ZƏNCİR
Sinonim: Kappa light chain
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens: 170-370 mg/dL
İstifadəsi: Multiple myeloma şübhəsinin araşdırılmasında adətən immunoqlobulin konsentrasiyaları ilə birlikdə istifadə olunur. Kappa/lambda nisbətinin normadan kənar olması paraproteinemiya ehtimalını dəstəkləyir
JO-1 (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
İNSULİN ANTİCİSİMİ (ANTİ-İNSULİN ANTİCİSİMİ)
Sinonim: İnsulin anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: RIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: 4-10%
İstifadəsi: İmmun insulin rezistentliyi, I tip şəkərli diabet (insulin müalicəsindən qabaq) və poliendokrin autoimmun sindromlarda insulin anicisimlərinin miqdarı artır. Həmçinin ekzogen insulin müalicəsi alan diabetik xəstələrin əksəriyyətində bir müddət sonra serumdakı insulin anticisimlərinin səviyyəsi yüksəlir
İMMUNOQLOBULİN M
Sinonim: IgM
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefolometrik
Referens:
Serum | <1ay | 20-80 mg/dL |
2-3ay | 20-100 mg/dL | |
4-6 ay | 35-125 mg/dL | |
7-12 ay | 35-125 mg/dL | |
1-5 yaş | 45-200 mg/dL | |
6-12 yaş | 50-250 mg/dL | |
>12 yaş | 50-300 mg/dL | |
BOM | <1.3 mg/dL |
İstifadəsi: Bakteriya və viruslara qarşı sintez olunan anticisimlərdir. Waldenstrom makroqlobulinemiyası, infeksiyaların kəskin fazası, autoimmun xəstəliklər, xroniki qaraciyər xəstəlikləri, kəskin sarkoidoz, nefrotik sindrom və bəzi limfomalarda IgM səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar və zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklərdə isə azalır (Bax Cədvəl-17). BOM-da IgM miqdarının 3 mg/dL-dən çox olması bakterial menengit ehtimalını artırır
İMMUNOQLOBULİN G İNDEKSİ
Sinonim: IgG indeksi
Nümunə növü: Serum ve BOM
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM)
Nümunə miqdarı: 300 μL serum ve BOM
İş prinsipi: Nefolometrik
Referens: 0.2-0.5
İstifadəsi: İmmunoqlobulinlərin, xüsusilə də IgG-nin intratekal sintezinin artması MSS demielinizasion xəstəliklərinin, xüsusilə də dağınıq sklerozun diaqnozunda qiymətlidir. Dağınıq sklerozlu xəstələrin 90%-dən çoxunda IgG indeksi 0.77-dən yüksək olur
İMMUNOQLOBULİN G ALT TİPLƏRİ
Sinonim: IgG subklassları
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı:500 μL
Testin tərkibi: IgG subclass 1, 2, 3 və 4
İş prinsipi: Nefolometrik
Referens:
IgG1 | <6 ay | 200-400 mg/dL |
7-12 ay | 200-800 mg/dL | |
1-12 yaş | 300-800 mg/dL | |
13-15 yaş | 350-1000 mg/dL | |
>15 yaş | 200-1150 mg/dL | |
IgG2 | <1 yaş | 50-100 mg/dL |
2-3 yaş | 30-450 mg/dL | |
4-15 yaş | 100-450 mg/dL | |
>15 yaş | 100-550 mg/dL | |
IgG3 | <1 yaş | 15-100 mg/dL |
2-12 yaş | 15-117 mg/dL | |
>12 yaş | 15-120 mg/dL | |
IgG4 | <1 yaş | <50 mg/dL |
>1 yaş | <125mg/dL |
İstifadəsi: Humoral və kombinə olunmuş (humoral+hüceyrəvi) immun çatışmazlıqların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Etiologiyası məlum olmayan və təkrarlanan qulaq infeksiyaları, sinopulmonar xəstəliklər və atopik allergiyalarda IgG-nin alt tipləri araşdırıla bilər. Hipoqammaqlobulinemiya, ataksiya-telengiektaziya və Wiskott-Aldrich sindromunda bütün IgG alt tiplərinin miqdarı azalır. Atopik allergiyalarda IgG4 səviyyəsi artır, rekurrent sinopulmonar infeksiyalar və orta qulağın iltihabı zamanı isə IgG2, IgG3, IgG4 səviyyəsi azalır
İMMUNOQLOBULİN G
Sinonim: IgG
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, Oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300μL
İş prinsipi: Nefelometrik
Referens:
Serum | Yenidoğulmuş | 650-1600 mg/dL |
<1 ay | 250-900 mg/dL | |
2-6 ay | 200-700 mg/dL | |
7-12ay | 220-1070 mg/dL | |
1-3 yaş | 340-1200 mg/dL | |
4-5 yaş | 420-1240 mg/dL | |
5 yaş | 650-1600 mg/dL | |
BOM | <15 yaş | 1.50-5.50 mg/dL |
15-60 yaş | 3.30-6.10 mg/dL | |
>60 yaş | 4.20-6.40 mg/dL |
İstifadəsi: Bakteriya, virus və toksinlərə qarşı uzun müddət qoruyuculuğu təmin edən anticisimlərdir. IgG mieloma, qaraciyər xəstəlikləri, xroniki təkrarlanan infeksiyalar, autoimmun xəstəliklər və bəzi bədxassəli şişlərdə IgG səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar və zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklərdə isə azalır. Nevroliji xəstəliklərin differensiasiyasında isə BOM-dakı IgG səviyyəsi istiqamətverici ola bilər. Dağınıq skleroz, yarımkəskin sklerozlaşan panensefalit və mərkəzi sinir sisteminin sifilisində BOM-da IgG səviyyəsində artım müşahidə oluna bilər
İMMUNOQLOBULİN ELEKTROFOREZİ (İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ (IgD və IgE üçün))
Nümunə növü: Serum
Nümunə miqdarı: 500μL
İş prinsipi: Elektroforez
İMMUNOQLOBULİN D
Sinonim: IgD
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100μL
İş prinsipi: RID
Referens: 2.0-99.3 IU/mL
İstifadəsi: IgD mielomasının diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur
İMMUNOQLOBULİN A
Sinonim: IgA
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300 μL
Referens: Nefelometrik
Serum | Yenidoğulmuş | 1-4 mg/dL |
<7 gün | 2-30 mg/dL | |
7 gün-1 ay | 2-50 mg/dL | |
2-6 ay | 4-80 mg/dL | |
7-12 ay | 15-110 mg/dL | |
1-3 yaş | 15-150 mg/dL | |
4-5 yaş | 18-160 mg/dL | |
6-12 yaş | 25-160 mg/dL | |
13-15 yaş | 45-250 mg/dL | |
>15 yaş | 45-380 mg/dL | |
BOM | <0.6 mg/dL |
İstifadəsi: Xüsusilə sekresiyalarda tapılır və virusların neytrallaşdırılmasında iştirak edir. IgA mieloma, sirroz, xroniki qaraciyər xəstəlikləri və infeksiyalarında IgA-nın səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar, zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklər və ataksiya telengiektaziyada isə IgA səviyyəsi azalır
İMMUNOKOMPLEKS C1q
Sinonim: C1q; Compleman component C1q; C1q bağlayıcı test
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: <50 μg/mL
İstifadəsi: Qanda dövr edən immunkomplekslərlə əlaqəli xəstəliklərin (məs. SLE, Lyme xəstəliyi, idiopatik intersitisial pnevmoniya, infektiv endokardit, xroniki HBV infeksiyası, HIV infeksiyası) qiymətləndirilməsində, həmçinin, revmotoid artrit və SLE-nin müşahidəsində istifadə olunur. Eyni zamanda bəzi bəzi bədxassəli xəstəliklərdə (məs.kəskin leykemiya) proqnostik dəyəri var
İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ (Sidik)
Sinonim: Bence-Jones proteini
Nümunə növü: 24 saatlıq sidik
Nümunə miqdarı: 5 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Analizlə sidiklə ifraz olunan Lambda və Kappa yüngül zəncirinin varlığı qiymətləndirilir. Xüsusilə multiple myelomanın qiymətləndirilməsində istigadə olunur. Amiloidoz, Fanconi sindromu və Waldenström makroqlobulinemiyası zamanı da sidiklə ifraz olunan yünül zəncirin miqdarı artır
İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ (IgD və IgE üçün)
Nümunə növü: Serum
Nümunə miqdarı: 500μL
İş prinsipi: Elektroforez
İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ (BOM)
Sinonim: BOM-da oliqoklonal zolaqların (bant) axtarılması
Nümunə növü: BOM
Nümunə qabı: Gelsiz düz sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 3 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Dağınıq (multipl) sklerozun təyinində istifadə olunur. Kriptokokkal menengit, idiopatik polinevrit, neyrosifilis, xroniki məxmərək panensefaliti və yarımkəskin sklerozlaşan panensefalitdə BOM-da oliqoklonal zolaq tapıla bilər
İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ
Sinonim: İmmunoqlobulin elektroforezi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı:1 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Multiple myeloma və Waldenström makroglobulinemiyası kimi immunproliferativ xəstəliklər və immun çatışmazlıqların diaqnoz və müşahidəsində istifadə olunur. Antikoaqulyant, qıcolma əleyhinə dərman preparatları, oral kontraseptivlər, izoniazid və prokainamid istifadəsi bütün immunoqlobulin səviyyələrində yalançı yüksəlmələrə; fenitoin və metilprednizolon istifadəsi isə IgG və IgA miqdarının azalmasına səbəb olur
ISLET (ADACIQ) ANTİCİSİMİ
Sinonim: Pankreas islet cell anticisimi; ICA; Adacıq anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet (DM) xəstələrinin 90%-də pozitivdir. I tip DM-da klinik əlamətlər başlamazdan bir neçə il əvvəl anticisim tapıla bilər. Diabeti olmayanlarda pozitiv çıxması I tip DM-a meyilliyi göstərir. Birinci dərəcəli yaxın qohumlarında I tip DM olan şəxslərdə, aşağı dərəcədə ICA pozitivliyi varsa, gələcəkdə I tip DM inkişaf etmə ehtimalı 40%, yüksək titrdə ICA pozitivliyi varsa 100% -dir. Həmçinin şəkərli diabetin I və II tiplərinin diferensasiyasında da istifadə olunur
MPO ANCA (pANCA ANTİCİSİMLƏRİ)
Sinonim: MPO ANCA; Anti-neytrofil mieloperoksidaza; Anti-Mpo
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: EIA
İstifadəsi: Neytrofillərdə olan mieloperoksidaza fermentinə qarşı əmələ gələn anticisimlər təyin olunur. Sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyər zədələnmələrinin) diaqnoz və müalicəsinin müşahidəsində istifadə olunur
PCNA (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
PCA-1 (ANTİ-YO)
Sinonim: Purkinye hüceyrəsi sitoplazmatik anticisimi-tip 1; PCA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Adətən qadınlarda tapılır və yumurtalıq karsinoması, müllerian neoplazma və ya süd vəzi xərçəngi ilə əlaqədardır. Anti-yo pozitivliyi olan xəstələrdə ümumiyyətlə yarım kəskin serebellar ataksiya və ensefalomiyeloradikulopatiyalar olur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Ri, Paraneoplastik panel)
PARİETAL HÜCEYRƏ ANTİCİSİMİ (ANTİ-PARİETAL HÜCEYRƏ ANTİCİSİMİ)
Sinonim: APCA; Parietal hüceyrə anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: A tip autoimmun qastritin diaqnostikasında istifadə olunur. Bu xəstələrdə pernisioz anemiya da müşahidə olunmuşdur. Bu baxımdan pernisioz anemiyanın səbəbinin araşdırılmasında da qiymətli testdir. Pernisioz anemiyası olan xəstələrin 90%-də, atrofik qastritli xəstələrin isə 60%-ə qədərində müşahidə olunur. Həmçinin digər autoimmun xəstəliklərdə və ailəsində pernisioz anemiyalı qohumu olanlarda APCA pozitiv ola bilər
PARANEOPLASTİK PANEL
Sinonim: Anti-Hu, Anti-Yo, Anti-Ri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi:Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Xüsusilə ağciyər, yumurtalıq və süd vəzi xərçənglərində müşahidə olunan nevroloji simptomların qiymətləndirilməsində istifadə olunur. Bu anticisimlərin tapılması erkən diaqnoz və müalicəni təmin edərək ölüm riskini azaldır. Bununla belə, neqativ nəticə xərçəng ehtimalını təkzib etmir. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır. (Həmçinin bax Anti-HU, anti-YO, anti-Rİ)
pANCA ANTİCİSİMLƏRİ
Sinonim: MPO ANCA; Anti-neytrofil mieloperoksidaza; Anti-Mpo
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: EIA
İstifadəsi: Neytrofillərdə olan mieloperoksidaza fermentinə qarşı əmələ gələn anticisimlər təyin olunur. Sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyər zədələnmələrinin) diaqnoz və müalicəsinin müşahidəsində istifadə olunur
OLİQOKLONAL BANT ARAŞTIRILMASI (İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ (BOM))
Sinonim: BOM-da oliqoklonal zolaqların (bant) axtarılması
Nümunə növü: BOM
Nümunə qabı: Gelsiz düz sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 3 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Dağınıq (multipl) sklerozun təyinində istifadə olunur. Kriptokokkal menengit, idiopatik polinevrit, neyrosifilis, xroniki məxmərək panensefaliti və yarımkəskin sklerozlaşan panensefalitdə BOM-da oliqoklonal zolaq tapıla bilər
PEMPHIGUS ANTİCİSİM (ANTİ-SKİN (DƏRİ) ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti skin basement membrane anticore; Pemphigus anticisimi; Epidermal anticisim
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Flüoressensiya spektrinə əsasən pemfiqoid, pemfiqus, herpes gestationis (pemfiqoid) və paraneoplastik pemfiqusun diaqnostikasında istifadə olunur
PM-SCL (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
PR3 ANCA (ANCA)
Sinonim: ANCA (cANCA-pANCA)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Neytrofil lizosomal fermentlərə qarşı əmələ gələn spesifik anticisimləri təyin edir. Wegener granulomatozu və sistemik vaskulitlərin (xüsusilə böyrək və ağciyəri əhatə edən) diaqnostikasında və müalicə prosesinin müşahidəsində istifadə olunur
PTT-LA (LUPUS ANTİKOAQULYANT SKRİNİNQ)
Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time
Nümunə növü: Sitratlı plazma
Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir
İş prinsipi: Koaqulometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl itkiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bədxassəli törəmələr, infeksiyalar və bəzi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər
PURKİNYE HÜCEYRƏSİ SİTOPLAZMATİK ANTİCİSİMİ – TİP 1 (ANTİ-YO)
Sinonim: Purkinye hüceyrəsi sitoplazmatik anticisimi-tip 1; PCA-1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Adətən qadınlarda tapılır və yumurtalıq karsinoması, müllerian neoplazma və ya süd vəzi xərçəngi ilə əlaqədardır. Anti-yo pozitivliyi olan xəstələrdə ümumiyyətlə yarım kəskin serebellar ataksiya və ensefalomiyeloradikulopatiyalar olur. Skrininq test kimi istifadə olunmamalıdır (Həmçinin Bax Anti-Hu, Anti-Ri, Paraneoplastik panel)
QANGLİOSİD ANTİCİSİMLƏRİ (GQ1b)
Sinonim: Qanqliozid anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1mL
İş prinsipi: Western blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qanqliozidlərə qarşı sintez olunan poliklonal anticisimlərdir. Motor neyron xəstəlikləri və motor neyropatiyaların qiymərləndirilməsində istifadə olunur. GQ1b xüsusilə motor və sensormotor neyropatiyalar, Miller-Fisher sindromu və Bickerstaff’s brainstem ensofalitində əhəmiyyətlidir. (Həmçinin Bax GM1)
QARACİYƏR-BÖYRƏK MİKROSOMAL ANTİCİSİMİ TİP 1 (LKM TİP 1 ANTİCİSİMLƏRİ)
Sinonim: Qaraciyər-Böyrək (Liver-Kidney) mikrosomal anticisim tip 1
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: ELISA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Daha çox uşaqlarda rast gəliniən autoimmun xroniki aktiv hepatit tip-2-nin təyinində istifadə olunur (Həmçinin Bax Autoimmun hepatit paneli)
QLİADİN ANTİCİSİMLƏRİ (ANTİ-GLİADİN ANTİCİSİMLƏRİ IgA və IgG)
Sinonim: Gliadin anticisimləri; AGA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: EIA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: Qluten adlı zülala qarşı əmələ gələn anticisimlərdir. Xüsusilə seliyakiya (Celiac) xəstəliyi və digər qlutenə həssas bagırsaq patologiyaları (dermatitis herpetiformis və s.) üçün skrininq test kimi istifadə olunur. Həmçinin diaqnozu təsdiqlənmiş xəstələrdə qlutensiz pəhrizin müşahidəsində də əhəmiyyətlidir. Seliyakiya xəstəliyində IgG sinfindən olan anticisimlərin həssaslığı daha yüksəkdir. IgA quruluşlu anticisimlərin səviyyəsi isə qlutensiz pəhriz ilə azalır. Glutenə məruz qaldıqda isə, bəzən klinik simptomlar meydana çıxmazdan bir neçə ay əvvəl hər iki anticisim nəzərə çarpacaq dərəcədə yüksələ bilər
QLOMERULYAR BAZAL MEMBRAN ANTİCİSİMİ (ANTİ-QLOMERULYAR BAZAL MEMBRAN ANTİCİSİMİ)
Sinonim: AGBM; Qlomerulyar bazal membran anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Qlomerulonefrit, Goodpasteur (Qudpasçer) sindromu və nadir hallarda isə idiopatik ağciyər fibrozunun diaqnozunun müəyyən edilməsi və bu xəstəliklərin qiymətləndrilməsində istifadə olunur. Böyrək yumaqcığının bazal membranında olan IV tip kollagenə qarşı əmələ gələn anticisimdir. Eyni zamanda alveolyar bazal membranla çarpaz reaksiya verir və bu xüsusiyyəti ilə Goodpasteur sinromunun diaqnostikasında da istifadə olunur. AGBM normal populyasiyada olmamalıdır
QLUTAMİN TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ (ANTİ-GLUTAMAT TURŞUSU DEKARBOKSİLAZA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Anti-GAD, Glutamat turşusu dekarboksilaza anticisimi, GAD-65; GADA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IRMA
Nümunədən imtina səbəbləri: Həddindən artıq hemoliz, lipemiya, sarılıq
Referens: < 1 U/mL
İstifadəsi: I tip şəkərli diabet, autoimmun endokrin xəstəlikləri (tiroidit, pernisioz anemiya və s.) və autoimmun ensefalomiopatiyaların diaqnostikasında istifadə olunur. Diaqnozu yeni təyin olunmuş I tip şəkərli diabet xəstələrinin 70-80%-də müşahidə olunur
RETİKULİN ANTİCİSİM (ANTİ-RETİKULYAR ANTİCİSİM)
Sinonim: ARA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
İstifadəsi: IgA tipli retukulyar anticisimlər araşdırılır. Dermatitis herpetiformis xəstələrinin 25%-də, celiac sprue xəstələrinin isə 60%-də antiretikulyar anticisimlər tapılır
RİBONUKLEOPROTEİN ANTİCİSİMLƏRİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
TOXUMA TRANSQLÜTAMİNAZA ANTİCİSİMİ IgA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: EIA
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Seliakiya xəstəliyi və dermatitis herpetiformis kimi qlüten enteropatiyalarının təyinində istifadə olunur. Bu xəstəliklər üçün testin spesifikliyi çox yüksəkdir. IgA quruluşlu bu anticisimlər dermatitis herpetiformis-də 70 %, celiac sprue-də isə təxminən 100 % nisbətində tapılır. Həmçinin pəhriz müalicəsinin müşahidəsində də istifadə olunur. Neqativ nəticələrdə isə IgA çatışmazlığı ehtimalına diqqət yetirmək lazımdır. Testin nəticələri klinik əlamətlər ilə birlikdə qiymətləndirilməlidir
SƏRBƏST KAPPA VƏ LAMBDA YÜNGÜL ZƏNCİRLƏRİ
Sinonim: Free kappa/lambda yüngül zincirləri; Free light chains; FLC
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Nefelometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya
Referens:
Sərbəst kappa yüngül zəncir | 0.33-1.94 mg/dL |
Sərbəst lambda yüngül zəncir | 0.57-2.63 mg/dL |
Kappa/lambda nisbəti | 0.26-1.65 mg/dL |
İstifadəsi: Bu testlər anormal monoklonal yaxud poliklonal yüngül zəncir konsentrasiyasına səbəb olan xəstəliklərin (xüsusilə monoklonal qammapatiyalar) diaqnoz və müşahidəsində köməkçi kimi istifadə olunur. Sekresiyasız multiple mieloma (NSMM), birincili sistemli amiloidozda (AL), yüngül zəncir depo xəstəliyi (LCDD) və yüngül zəncir multiple mieloma (LCMM) xəsətlərində aparılan retrospektiv müayinələr testin həssaslığını və immunfiksasiya elektroforezini tamamlayıcı olaraq istifadə olunmasının faydasını bildirir. Sərbəsy yüngül zincir xəstəlikləri üçün diaqnoz ilə yanaşı; İmmunofiksasiya və ya zülal elektroforezində sadəcə bir bant olaraq görülən amma kvantifikasiyası olunmayan bu xəstəliklərdə, xəstəliyin gedişinin müşahidəsi üçün istifadə olunur. Total kappa və lambda yüngül zincir ölçülmələri ilə fərqli həssasiyyətdə olduqları üçün sərbəst və total yüngül zincir nəticələrininin qarşılaşdırılması düzgün olmaya bilər.
Serumda sərbəst yüngül zincir səviyyəsinin ölçülməsinin məsləhət görüldüyü hallar:
- Monoklonal qammopatiya ilk tapıldığında təyin testi olaraq
- Sidikdə Bence Jones protein testlərinin yerinə
- Elektroforez tetləri ilə dəyərləndirilə bilməyən xəstələrin müşahidəsində
- Müalicəyə cavabın sürətli qiymətləndirilməsində
- Xəstəliyin qalıqlarının qiymətləndirilməsində
SS-B ANTİCİSİMİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
SS-A ANTİCİSİMİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
SPERMA MAR TESTİ
Sinonim: Sperma autoanticisim testi
Nümunə növü: Təzə eakulyat (30 dəqiqə ərzində gətirilməlidir)
Nümunə qabı: Təmiz, ağzı qapaqlı qab
Nümunə miqdarı: Hamısı
İş prinsipi: Mixed antiglobulin reaaction
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Seminal plazmada sperma autoanticisimlərinin olmasının təyinində istifadə olunur
SPERMA AUTOANTİCİSİM TESTİ (SPERMA MAR TESTİ)
Sinonim: Sperma autoanticisim testi
Nümunə növü: Təzə eakulyat (30 dəqiqə ərzində gətirilməlidir)
Nümunə qabı: Təmiz, ağzı qapaqlı qab
Nümunə miqdarı: Hamısı
İş prinsipi: Mixed antiglobulin reaaction
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Seminal plazmada sperma autoanticisimlərinin olmasının təyinində istifadə olunur
SPERMA ANTİCİSİMLƏRİ (ANTİ-SPERMA ANTİCİSİMİ)
Sinonim: Sperma anticisimlərı; Sperma autoanticisimləri; ASA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 100 μL
İş prinsipi: IFR
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Hər iki cinsdə sonsuzluğa (dölsüzlüyə) səbəb ola bilən autoanticimlərin araşdırılmasında istifadə olunur
SOYUQ AQQLÜTİNASİA TESTİ
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
İş prinsipi: Aqqlütinasiya
İstifadəsi: Soyuq aqqlütininlərin rast gəlindiyi xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Bu xəstələrdə adətən IgM quruluşlu anticisimlər eritrositlərə birləşərək xroniki anemiya və lokal staza səbəb olur. Atipik pnevmoniyalar (Mycoplasma pneumonia, influenza A, influenza B, parainfluenza, adenovirus və s. mənşəli) və bəzi hemolitik anemiyalarda aqqlütinasiya müşahidə edilir. 37oC inkubasiyada aqqlütinasiyada düzəlmə olmursa reaksiya soyuq aqqlütinasiya deyil. Mycoplasma pneumonia infeksiyasında uşaqlarda 50%, böyüklərdə isə 70% aqqlütinasiya müşahidə edilir
SMİTH ANTİCİSİM (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
SM ANTİCİSİMİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
SLA (AUTOİMMUN HEPATİT PANELİ)
Sinonim: SLA/LP (Soluble liver antigen/liver-pancreas antigen), LKM-1 (Liver-kidney microsomes; cytochrome P450 II D6), LC-1 (Cytosolic liver antigen type 1; formiminotransferase-cylodeaminase), AMA-M2 (pyruvate-dehydrogenase-complex)
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 1 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə soyuq şəraitdə saxlanılmalı və göndərilməlidir
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: Qaraciyərin autoimmun xəstəlikləri, autoimmun hepatit, birincili biliar sirroz və birincili sklerozlaşan xolangit. Bu proseslərin differensiasiyasında autoanticisimlər istifadə olunur. Anti-SLA/LP tək başına və ya digər anticisimlərlə birlikdə istifadə oluna bilər. Faktların 30%-də tapılsa da prediktiv dəyəri 100%-ə yaxındır. Üstəlik SLA/LP anticisimlərinin hepatit C və digər viral hepatit mənşəli yalançı pozitivliyinə rast gəlinmir. LKM-1 anticisimləri isə bütün autoimmun hepatitlərin təxminən 1%-də tapılır. LKM-1 anticisimləri nisbətən tez-tez rast gəlindiyi üçün uşaqlarda daha əhəmiyyətlidir. AMA-M2 titrinin yüksəlməsi isə birincili biliar sirroz üçün xarakterikdir. Bu faktların 96%-də AMA-M2 tapılır. Həmçinin ümumiyyətlə aşağı titrdə olsa da digər xroniki qaraciyər xəstəlikləri və proqressiv sistemli sklerozda da AMA-M2 anticisimlərinə rast gəlinir
SCL-70 ANTİCİSİMLƏRİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
Ro-52 (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
RNP ANTİCİSİMLƏRİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
RİBOSOMAL P – PROTEİN (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
SS-B ANTİCİSİMİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
IGM (İMMUNOQLOBULİN M)
Sinonim: IgM
Nümunə növü: Serum, BOM, oynaq mayesi
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (serum), gelsiz düz sınaq şüşəsi (BOM, oynaq mayesi)
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Nefolometrik
Referens:
Serum | <1ay | 20-80 mg/dL |
2-3ay | 20-100 mg/dL | |
4-6 ay | 35-125 mg/dL | |
7-12 ay | 35-125 mg/dL | |
1-5 yaş | 45-200 mg/dL | |
6-12 yaş | 50-250 mg/dL | |
>12 yaş | 50-300 mg/dL | |
BOM | <1.3 mg/dL |
İstifadəsi: Bakteriya və viruslara qarşı sintez olunan anticisimlərdir. Waldenstrom makroqlobulinemiyası, infeksiyaların kəskin fazası, autoimmun xəstəliklər, xroniki qaraciyər xəstəlikləri, kəskin sarkoidoz, nefrotik sindrom və bəzi limfomalarda IgM səviyyəsi artır, immun çatışmazlıqlar və zülal itkisinə səbəb olan xəstəliklərdə isə azalır (Bax Cədvəl-17). BOM-da IgM miqdarının 3 mg/dL-dən çox olması bakterial menengit ehtimalını artırır
İMMUNOQLOBULİN ELEKTROFOREZİ (İMMUNFİKSASİYA ELEKTROFOREZİ- SİDİK)
Sinonim: Bence-Jones proteini
Nümunə növü: 24 saatlıq sidik
Nümunə miqdarı: 5 mL
İş prinsipi: Elektroforez
İstifadəsi: Analizlə sidiklə ifraz olunan Lambda və Kappa yüngül zəncirinin varlığı qiymətləndirilir. Xüsusilə multiple myelomanın qiymətləndirilməsində istigadə olunur. Amiloidoz, Fanconi sindromu və Waldenström makroqlobulinemiyası zamanı da sidiklə ifraz olunan yünül zəncirin miqdarı artır
LUPUS ANTİKOAQULYANT SKRİNİNQ
Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time
Nümunə növü: Sitratlı plazma
Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir
İş prinsipi: Koaqulometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl itkiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bədxassəli törəmələr, infeksiyalar və bəzi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər
LUPUS ANTİKOAQULYANT TƏSDİQLƏMƏ
Sinonim: Hegzagonal fosfolipid neytralizasiya testi
Nümunə növü: Sitratlı plazma
Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 μL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir
İş prinsipi: Koaqulometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli, heparinli nümunələr
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Lupus anticisimlərinin varlığının təsdiqində istifadə olunur
LUPUS ERYTHEMATOSUS HÜCEYRƏ TESTİ (LE HÜCEYRƏSİ)
Sinonim: Lupus erythematosus hüceyrə testi
Nümunə növü: Düz qan (serumu ayrılmadan və otaq temperaturunda göndərilməlidir), maye
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi (düz qan), gelsiz düz sınaq şüşəsi (maye)
Nümunə miqdarı:10 mL
İş prinsipi: Mikroskopik
Nümunədən imtina səbəbləri: Nümunənin uyğun olmayan sınaq şüşəsində alınması, sentrifuqadan keçirilməsi, miqdarının az olması və hemolizli olması
Referens: Neqativ
İstifadəsi: SLE-li xəstələrin 70-90 %-də LE hüceyrəsi tapılır. Həmçinin revmatoid artrid, sklerodermiya, birləşdirici toxuma xəstəlikləri, dərman reaksiyaları və lupoid hepatitdə də LE hüceyrəsi 3-9 % nisbətində tapılır
MİTOXONDRİYAL ANTİCİSİM (ANTİ-MİTOXONDRİAL ANTİCİSİM)
Sinonim: AMA
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 200 μL
İş prinsipi: IFA
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: İlkin biliar sirrozun diaqnoztikasında istifadə olunur, amma diaqnoz təsdiqləndikdən sonra xəstəliyin gedişi haqqında məlumat vermir. Həmçinin CREST sindromu və bəzi autoimmun xəstəliklərdə də müşahidə oluna bilər
MONOSPOT TEST (HETEROFİL ANTİCİSİM)
Sinonim: Monospot test
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı:100 μL
İş prinsipi: Aqqlütinasiya
Nümunədən imtina səbəbləri: Hemoliz, lipemiya, sarılıq və kontaminasiya
Referens: Neqativ
İstifadəsi: EBV infeksiyasının təyinində istifadə olunur. EBV B limfositlərə təsir etdiyindən spesifik və qeyri spesifik anticisim sintezi müşahidə olunur. Testin nəticəsi xəstəliyin ağırlığı haqqında məlumat vermir, lakin titrin artmasının müşahidəsi faydalıdır. (Həmçinin Bax EBV IgM və IgG profilləri)
NUKLEOSOM ANTİCİSİMLƏRİ (ENA – 12-Lİ PANEL)
Sinonim: Extractable nuclear antigen anticisimləri
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 2 mL
Testin tərkibi: nRNP/Sm,Sm (Smith), SS-A(Anti-Ro), Ro-52, SS-B (Anti-La ), Scl-70, PM-Scl, Jo-1, CENP B, PCNA, dsDNT, Nukleosomlar, Histonlar, ribosomal P-Proteini, AMA-M2
İş prinsipi: Western Blot
Referens: Nəticədə bildirilir
İstifadəsi: SLE, Sjögren sindromu, proqressiv sistemli skleroz, polimiozit, dermatomiozit, overlap sindromu, sharp sindromu (qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi) və ilkin biliar sirroz kimi autoimmun xəstəliklərin diaqnostikasında istifadə olunur. Jo-1 antigenləri xüsusilə intersitisial ağciyər fibrozunda və simmetrik poliartiriti olan polimiozitli xəstələrin diaqnozunda istifadə olunur. Jo-1 antigenləri pozitiv olan xəstələrdə ağciyər zədələnməsi riski daha yüksəkdir.
RNP anticisimləri isə SLE, qarışıq birləşdirici toxuma xəstəliyi, Sjögren sindromu və sklerodermiyada tapılan ENA qrupundan olan anticisimlərdir. SCL-70 anticisimləri topoizomeraza I-yə qarşı əmələ gəlir və SCL-70 antisimi pozitiv olan xəstələrin ANA boyanma tipləri adətən ləkəli olur.
Sm (Smith) antisisimləri SLE-nin diaqnozunda istifadə olunur və SLE üçün spesifikliyi yüksəkdir. Dərman mənşəli SLE, revmatoid artrit, sklerodermiya və Sjögren sindromunda da Sm anticisim pozitivliyi ola bilər.
SS-A və SS-B antisimləri Sjögren sindromu, SLE və revmotoid artritin diaqnozunda istifadə olunur. SS-B anticisiminin pozitiv olması xəstəliyin klinikasının daha yüngül keçə biləcəyinə əsas verir. Bu xəstələrdə xüsusilə böyrək zədələnməsi çox yüngül olur və ya heç olmur
PTT-LA (LUPUS ANTİKOAQULYANT SKRİNİNQ)
Sinonim: PTT-LA; LA-DVV; dRVVT testi; Dilite Russell viper venom time
Nümunə növü: Sitratlı plazma
Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 250 mL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir
İş prinsipi: Koaqulometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant miqdarı, laxtalı, hemolizli heparinli nümunələr
Referens: Neqativ
İstifadəsi: Lupus anticisimləri, SLE, trombotik hallar, təkrarlanan döl itkiləri, trombositopeniya və müxtəlif nevroloji pozğunluqlarla əlaqəlidir. Digər autoimmun pozğunluqlar, bədxassəli törəmələr, infeksiyalar və bəzi dərmanların istifadəsində də (məs. fenotiazinlər və ürək antiaritmik preparatları) lupus antikoaqulyantları tapıla bilər. Bu xəstələrdə aPTT kimi fosfolipid asılı in vitro laxtalanma testlərində uzanma ola bilər
PTZ (PROTROMBİN ZAMANI)
Sinonim: PTZ
Nümunə növü: Sitratlı plazma
Nümunə qabı: Mavi qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
Nümunənin alınma qaydası: Nümunə alındıqdan sonra plazma hemolizə uğramadan dərhal ayrılmalı və soyuq şəraitdə göndərilməlidir
İş prinsipi: Koaqulometrik
Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan qan / antikoaqulyant nisbəti, laxtalı, hemolizli. heparinli nümunələr
Referens: 10.0-13.5 saniyə; 0.85-1.20 INR
İstifadəsi: Protrombin zamanı xarici yolun göstəricisidir. Adətən oral antikoaqulyant müalicəsinin izlənilməsində istifadə olunur. Həmçinin II,V,VII və X faktorun anadangəlmə çatışmazlıqıarı, disfibrinogenemiya, qaraciyər çatışmazlığı, DIC və K vitamini çatışmazlığının araşdırılmasında da faydalıdır
RF (REVMATOİD FAKTOR)
Sinonim: RF
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300μL
İş prinsipi: Turbidimetrik
Referens: <20 IU/mL
İstifadəsi: IgG-yə qarşı əmələ gələn anticisimləridir. Revmatoid artrit, birləşdirici toxuma xəstəliyi, Şeqren sindromu, sklerodermiya, dermatomiozit, SLE kimi autoimmun xəstəliklər, infeksion mononukleoz kimi bəzi virus xəstəlikləri və bəzi kəskin iltihabi xəstəliklərdə serumda RF səviyyəsi artır
STREPTOLİZİN O ANTİCİSİMİ (ANTİSTREPTOLİZİN O)
Sinonim: ASO; Streptolizin O anticisimi
Nümunə növü: Serum
Nümunə qabı: Qırmızı qapaqlı sınaq şüşəsi
Nümunə miqdarı: 300 μL
İş prinsipi: Türbidimetrik
Referens: <200 IU/mL
İstifadəsi: Streptococcus pyogenes-ə məxsus streptolizin O-ya qarşı əmələ gələn anticisimlərdir. A qrup beta-hemolitik streptokok infeksiyalarının diaqnostika və müşahidəsində istifadə olunur