Group of microbiology tests

Sinonim: Antibiotiklərə həssaslıq testi; Antimikrob həssaslıq testi

Nümunə növü: Yeni bakteriya ştam­mı

İş prinsipi: Kirby-Bauer disk diffu­ziya sistemi

İstifadəsi: Bakterial infeksiyaların müa­licəsi məqsədilə işlənəcək anti­bak­­terial preparatların seçilməsi üçün istifadə olunur

Sinonim: Antibiotiklərə həssaslıq tes­ti; Antimikrob həssaslıq testi

Nümunə növü: Yeni bakteriya ştammı

İş prinsipi:  Vitek 2 avtomatik mik­ro­bioloji sistem

İstifadəsi: Test edilən bakteriyaya qarşı antibiotik həssaslığının və MİK (mnimal inhibisiya konsentrasiyası, mikroorqanizmlərin inkişafını da­yan­dıran minimal antibiotik kon­sen­trasiyası) dəyərlərinin təyinində isti­fadə olunur. Həmçinin antibiotikin istifadəsi üçün gərəkli dozası haq­qında məlumat verir

Sinonim: Qarayara törədicisinin kul­turası

Nümunə növü: kultivasiya üçün ma­terial

İş prinsipi: qidalı mühitlərə kulti­vasiya

İstifadəsi: Kultivasiya olunan mate­rialda qara yara törədicisinin- Ba­cillus anthracis-in varlığının təyi­nində istifadə olunur

Sinonim:  Vərəm törədicilərinin kul­ti­va­siyası

Nümunə növü:  Bəlğəm, bronxoal­velyar lavaj mayesi, mədə şirəsi, sidik, BOM, plevra, perikard, assit və oynaq mayesi kimi orqanizm mayeləri, toxuma nümunələri, qan, sümük iliyi, abses və nəcis

Nümunə qabı: Steril, burğulu qapaqlı qab

Nümunə miqdarı: Bəlğəm (10 mL), sidik (2 mL), orqanizm mayeləri (10-15 mL), BOM (2 mL), qan (4 mL)

Tip idenfikasiyası: PCR-RFLP, lazım gəldikdə Bactec-NAP

Nümunənin alınma qaydası :Bəlğəm: qarqara və s. kimi təmizlik proseduralarına ehtiyac yoxdur. Sə­hər çağı alınan bəlğəm məslə­hətdir, lakin vacib deyil.
Ac qarına mədə şirəsi: Əgər müm­künsə xəstə bir gecə xəstəxanada ya­tırıldırdan sonra, heç bir şey yemə­dən və yataqdan qalxmazdan əvvəl, səhər erkən saatlarda alınmalıdır.
Sidik: Səhər erkən saatlarda ən az 40 mL sidik və ya səhər sidiyinin ha­mısı götürülməlidir. Digər vaxtlarda alınan sidik nümunələri əlverişli hesab olunmur. Sidik götürülməzdən əvvəl genital nahiyənin təmizlənməsi məsləhət olunur.
Orqanizm mayeləri: aspirasion və ya cərrahi üsullarla alınmalıdır

İş prinsipi: BACTEC və Löwenstein Jansen birlikdə işlənilir

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­­nənin uyğun olmayan qabda top­lan­ması, miqdarının kifayət qədər ol­maması, bəlğəm əvəzinə ağız suyu verilməsi

İstifadəsi: Mikobakteriyaların sürətli kultivasiya üsulu ilə izoliyasiyası üçün istifadə olunur. İnkişaf müddəti 3-21 gündür (orta hesabla 12 gün). Bak­teriyanın çoxaldılması, daha sonra tip təyini və rezistentlik testlə­rinin icrası baxımından Mycobac­te­rium kultura­sının alınması əhəmiy­yətlidir

Sinonim: Qida analizi

Nümunə növü: Qida nümunəsi

Nümunə qabı: Steril burğulu qa­paqlı qab

Nümunə miqdarı: 100 g

İş prinsipi: qidalı mühitlərə kulti­vasiya

İstifadəsi: Qidalarda xəstəlik və ya zəhərlənməyə səbəb ola bilən bakte­riyaların tədqiqi

Sinonim: Su analizi

Nümunə növü: Su nümunəsi

Nümunə qabı: Steril, burğulu qa­paqlı qab

Nümunə miqdarı: 100 mL

İş prinsipi: Filtrli-çoxqatlı membran boru metodu

İstifadəsi: Su nümunəsində gigi­ye­nik indikator bakteriyaların axta­rılması

Nümunə növü: BOM

Nümunə qabı: Gelsiz düz steril sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Kultivasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Qey­ri steril BOM nümunələri

İstifadəsi: Meningit törədicisinin izolə olunması və identifikasiyası

Sinonim: Nazal ifrazat kulturası

Nümunə növü: Burun ifrazatı

Nümunə qabı: Steril düz sınaq şüşəsi vəya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Burun ifrazatından patogen aerob bakteriyaların izolə olunması

Nümunə növü: Burun-udlaqdan tamponla material

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Xəstəliyə səbəb olan bakteriyanın izolə olunması

Sinonim: Eozinofil yaxma

Nümunə növü: Burundan ifrazat nümunəsi

Nümunə miqdarı: 2 əşya şüşəsi üzə­rinə yayılmış nazik preparat

İş prinsipi: Wrilight üsulu ilə bo­yadılmadan sonra mikroskopik müayinə

Referens: Neqativ

İstifadəsi: Allergik və asmatik xəs­təliklərin, həmçinin parazitar infek­siyaların qiymətləndirilməsində isti­fadə olunur

Nümunə növü: Bəlğəm

Nümunə qabı: Steril qab

İş prinsipi: Kultivasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Tər­kibində bəlğəm olmayan nazofa­rinks materialı, nümunənin qeyri-steril qab­da gətirilməsi

İstifadəsi: Verilən bəlğəm nümu­nə­sində patogen aerob bakteriyaların təyini

Nümunə növü: Nəcis

Nümunə qabı: Xüsusi transport qidalı mühit  (Carry-Blair) içərisində göndərilməlidir

İş prinsipi: Selektiv kultura

İstifadəsi: Campylobacter cinsli bak­teriyaların izolə olunması

Nümunə növü: İstənilən nümunə

Nümunə qabı: Steril düz sınaq şüşəsi

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Candida cinsli göbə­ləklərin izolə olunması və Candida albicans və digər Candida növlərinin identifikasiyası

Nümunə növü: zədələnmiş dəri

Nümunə qabı: Steril düz sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Dəri lezyonlarında infek­siyaya səbəb ola bilən bakeriya və ya bakteriyaların izolə olunması

Sinonim: eakulat kulturası, sperma kulturası

Nümunə növü: EakulYat

Nümunə qabı: Steril, ağzı qapaqlı qab

İş prinsipi:Kultivasiya

İstifadəsi: İnfeksiya törədə bilən aerob bakteriyaların eakulatdan izolə olunması

Nümunə növü: BOM

Nümunə qabı: Gelsiz düz sınaq şüşəsi

Nümunə miqdarı: 2 mL

Testin tərkibi: Coxsackie A və B, ECHO-virus, poliovirus, enterovirus 68-71 və s. bütün enteroviruslar

İş prinsipi: RT-PZR

Referens: Nəticədə bildirilir

İstifadəsi: Enteroviruslar, Picorna­vi­ri­dae fəsiləsinə məxsusdurlar və 70-dən çox serotipi (Coxsackie A və B, ECHO-virus, poliovirus, ente­rovirus 68-71 və s.) var. Bunların çoxu fekal-oral yolla yoluxsa da, yuxarı tənəffüs yolları ilə də yo­lux­ma mümkündür. Non-polio entero­viruslar adətən yuxarı tənəffüs yol­ları infeksiyaları və səpkilərlə ya­naşı, aseptik meningit və ensefalitə də səbəb ola bilərlər

Nümunə növü: Kultura materiyalı

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Patogen bakteriyanın izolə edilməsi üçün istifadə olunur

Nümunə növü: Tamponla nazo­fa­ringeal material

Nümunə qabı: Göy öskürək tö­rədiciləri üçün xüsusi qidalı mühit (qidalı mühitin hazırlanması üçün 1-2 gün öncədən xəbər verilməlidir)

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Göy öskürəyin törədicisi olan bakteriyaların (Bordetella per­tussis) izolə olunması

Sinonim: Konyunktival ifrazatın kul­tivasiyası

Nümunə növü: Konyunktiva kisə­sindən götürülmüş tampon

Nümunə qabı: Seteril, düz sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Göz infeksiyaları zamanı bakterial və ya funqal agentin izolə edilməsi

Nümunə növü: Su

Nümunə qabı: Steril, burğulu qa­paqlı qab

Nümunə miqdarı: 1 litr

İş prinsipi:  Kultivasiya

İstifadəsi: Legionella cinsli bakte­riyaların izolə edilməsi

Nümunə növü: Servikal tampon, uretral tampon, ilk sidik, eakulyat

Nümunə qabı: Xüsusi transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultuvasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan transport qidalı mühitində gələn nümunələr

İstifadəsi: Ureaplasma urealyticum və Mycoplasma hominis bakteri­ya­larının varlığının təyini ilə semik­vantitativ səviyyədə antibakterial həssaslıq testləri üçün istifadə olunur

Sinonim: Neisseriae gonorhoeae kul­turası

Nümunə növü: Servikal, uretal tampon

Nümunə qabı: Tampon

İş prinsipi: Selektiv kultivasiya

İstifadəsi: Neisseriae gonorhoeae izolyasiyası və identifikasiyası

Nümunə növü: Nəcis

Nümunə qabı: Təmiz ağzı qapaqlı qab

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Nəcisdə bakterial ishal səbəblərinin izolə edilməsi və identifikasiyası

Sinonim: Hemokultura

Nümunə növü: Qan

Nümunə qabı: xüsusi hemokultura şüşəsi

Nümunə miqdarı: 1-10 mL

İş prinsipi: Kultivasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Dəri düzgün qaydada təmizlənmədən alı­nan və ya birbaşa xüsusi qidalı mühitə alınmamış qan nümunələri

İstifadəsi: Bakteremiya və ya sepsis törədən mikroorqanizmlərin izolə olunması və identifikasiyası

Sinonim: Qida analizi

Nümunə növü: Qida nümunəsi

Nümunə qabı: Steril burğulu qa­paqlı qab

Nümunə miqdarı: 100 g

İş prinsipi: qidalı mühitlərə kulti­vasiya

İstifadəsi: Qidalarda xəstəlik və ya zəhərlənməyə səbəb ola bilən bakte­riyaların tədqiqi

Sinonim: Neisseriae gonorhoeae kul­turası

Nümunə növü: Servikal, uretal tampon

Nümunə qabı: Tampon

İş prinsipi: Selektiv kultivasiya

İstifadəsi: Neisseriae gonorhoeae izolyasiyası və identifikasiyası

Nümunə növü: Qulaq ifrazatı

Nümunə qabı: Trasnport qidalı mü­hiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Qulaq ifrazatına səbəb olan bakteriyanın izolə edilməsi

Nümunə növü:  Nəcis

Nümunə qabı: Carry-Blair qidalı mühiti

Nümunə miqdarı: 1 g

İş prinsipi: Selektiv zənginləştirmə kulturası

İstifadəsi: Salmonella cinsli bakteri­yaların izolə edilməsi

Nümunə növü: Sidik

Nümunə qabı: Steril, burğulu qa­pağı olan qab

Nümunə miqdarı: 1 mL

İş prinsipi: Kultivasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Steril olmayan və 2 saatdan çox saxlanılan sidik nümunələri

İstifadəsi: Sidik yolları infeksiyası və ya bakteriuriyaya səbəb olan bakteriyaların izolə olunması və koloniyalarının sayılmasında istifadə olunur

Sinonim: Spermoqramma

Nümunə növü: Təzə eakulyat (30 dəqiqə ərzində labaratoriyaya çat­dırıl­malıdır)

Nümunə qabı: Təmiz, ağzı qapaqlı qab

Nümunə miqdarı: İfraz olunanın hamısı

İş prinsipi: Mikroskopik

İstifadəsi: Kişi sonsuzluğunun qiy­mətləndirilməsində istifadə olunur

Sinonim: Su analizi

Nümunə növü: Su nümunəsi

Nümunə qabı: Steril, burğulu qa­paqlı qab

Nümunə miqdarı: 100 mL

İş prinsipi: Filtrli-çoxqatlı membran boru metodu

İstifadəsi: Su nümunəsində gigi­ye­nik indikator bakteriyaların axta­rılması

Nümunə növü:  Səthi tampon

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

Nümunə miqdarı: 5 mL

İş prinsipi: Kultuvasiya

Sinonim:  Vərəm törədicilərinin kul­ti­va­siyası

Nümunə növü:  Bəlğəm, bronxoal­velyar lavaj mayesi, mədə şirəsi, sidik, BOM, plevra, perikard, assit və oynaq mayesi kimi orqanizm mayeləri, toxuma nümunələri, qan, sümük iliyi, abses və nəcis

Nümunə qabı: Steril, burğulu qapaqlı qab

Nümunə miqdarı: Bəlğəm (10 mL), sidik (2 mL), orqanizm mayeləri (10-15 mL), BOM (2 mL), qan (4 mL)

Tip idenfikasiyası: PCR-RFLP, lazım gəldikdə Bactec-NAP

Nümunənin alınma qaydası :Bəlğəm: qarqara və s. kimi təmizlik proseduralarına ehtiyac yoxdur. Sə­hər çağı alınan bəlğəm məslə­hətdir, lakin vacib deyil.
Ac qarına mədə şirəsi: Əgər müm­künsə xəstə bir gecə xəstəxanada ya­tırıldırdan sonra, heç bir şey yemə­dən və yataqdan qalxmazdan əvvəl, səhər erkən saatlarda alınmalıdır.
Sidik: Səhər erkən saatlarda ən az 40 mL sidik və ya səhər sidiyinin ha­mısı götürülməlidir. Digər vaxtlarda alınan sidik nümunələri əlverişli hesab olunmur. Sidik götürülməzdən əvvəl genital nahiyənin təmizlənməsi məsləhət olunur.
Orqanizm mayeləri: aspirasion və ya cərrahi üsullarla alınmalıdır

İş prinsipi: BACTEC və Löwenstein Jansen birlikdə işlənilir

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­­nənin uyğun olmayan qabda top­lan­ması, miqdarının kifayət qədər ol­maması, bəlğəm əvəzinə ağız suyu verilməsi

İstifadəsi: Mikobakteriyaların sürətli kultivasiya üsulu ilə izoliyasiyası üçün istifadə olunur. İnkişaf müddəti 3-21 gündür (orta hesabla 12 gün). Bak­teriyanın çoxaldılması, daha sonra tip təyini və rezistentlik testlə­rinin icrası baxımından Mycobac­te­rium kultura­sının alınması əhəmiy­yətlidir

Nümunə növü: Kulturada inkişaf etmiş M.Tuberculosis complex ştammı

İş prinsipi: BACTEC

İstifadəsi: İzolyasiya edilən M.Tu­ber­culosis bakteriyasının strep­to­mi­sin, rifampisin, pirazinamid, izo­nia­zid və etambutola qarşı həssaslığının təyinində istifadə olunur

Nümunə növü: Kulturada inkişaf etmiş M.Tuberculosis complex ştammı

İş prinsipi: BACTEC

İstifadəsi: İzolyasiya edilən M.Tuberculosis bakteriyasının kapreomisin, ethionamin, ofloksasin, klofazemin, kanamisin, rifabutin və PAS-a qarşı həssaslığının təyinində istifadə olunur

Nümunə növü: Servikal tampon, uretral tampon, ilk sidik, eakulyat

Nümunə qabı: Xüsusi transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultuvasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan transport qidalı mühitində gələn nümunələr

İstifadəsi: Ureaplasma urealyticum və Mycoplasma hominis bakteri­ya­larının varlığının təyini ilə semik­vantitativ səviyyədə antibakterial həssaslıq testləri üçün istifadə olunur

Sinonim: Ekülman kulturası

Nümunə növü: Uretral ifrazat

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultuvasiya

İstifadəsi: Trichomonas və Neisse­ria gonorrhoae izolyasiyası

Nümunə növü: Servikal tampon, uretral tampon, ilk sidik, eakulyat

Nümunə qabı: Xüsusi transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultuvasiya

Nümunədən imtina səbəbləri: Uyğun olmayan transport qidalı mühitində gələn nümunələr

İstifadəsi: Ureaplasma urealyticum və Mycoplasma hominis bakteri­ya­larının varlığının təyini ilə semik­vantitativ səviyyədə antibakterial həssaslıq testləri üçün istifadə olunur

Sinonim: Servikovaginal kultura

Nümunə növü:  Vaginal-servikal tampon

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Candida, Trichomonas, Neisseria gonorrhoeae, Gardnerella və digər bakterial törədicilərin izol­yasiyası

Sinonim: Vəba törədicisinin kul­tivasiyası

Nümunə növü: Nəcis (nümunə 2 sa­at ərzində laboratoriyaya çatdırılmalı və ya xüsusi transport qidalı mü­hitinə alınmalıdır)

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti (Carry-blair)

İş prinsipi: Kultuvasiya

İstifadəsi: Vibrio Cholera-nin izoliyasiyası

Sinonim:  Vərəm törədicilərinin kul­ti­va­siyası

Nümunə növü:  Bəlğəm, bronxoal­velyar lavaj mayesi, mədə şirəsi, sidik, BOM, plevra, perikard, assit və oynaq mayesi kimi orqanizm mayeləri, toxuma nümunələri, qan, sümük iliyi, abses və nəcis

Nümunə qabı: Steril, burğulu qapaqlı qab

Nümunə miqdarı: Bəlğəm (10 mL), sidik (2 mL), orqanizm mayeləri (10-15 mL), BOM (2 mL), qan (4 mL)

Tip idenfikasiyası: PCR-RFLP, lazım gəldikdə Bactec-NAP

Nümunənin alınma qaydası :Bəlğəm: qarqara və s. kimi təmizlik proseduralarına ehtiyac yoxdur. Sə­hər çağı alınan bəlğəm məslə­hətdir, lakin vacib deyil.
Ac qarına mədə şirəsi: Əgər müm­künsə xəstə bir gecə xəstəxanada ya­tırıldırdan sonra, heç bir şey yemə­dən və yataqdan qalxmazdan əvvəl, səhər erkən saatlarda alınmalıdır.
Sidik: Səhər erkən saatlarda ən az 40 mL sidik və ya səhər sidiyinin ha­mısı götürülməlidir. Digər vaxtlarda alınan sidik nümunələri əlverişli hesab olunmur. Sidik götürülməzdən əvvəl genital nahiyənin təmizlənməsi məsləhət olunur.
Orqanizm mayeləri: aspirasion və ya cərrahi üsullarla alınmalıdır

İş prinsipi: BACTEC və Löwenstein Jansen birlikdə işlənilir

Nümunədən imtina səbəbləri: Nü­mu­­nənin uyğun olmayan qabda top­lan­ması, miqdarının kifayət qədər ol­maması, bəlğəm əvəzinə ağız suyu verilməsi

İstifadəsi: Mikobakteriyaların sürətli kultivasiya üsulu ilə izoliyasiyası üçün istifadə olunur. İnkişaf müddəti 3-21 gündür (orta hesabla 12 gün). Bak­teriyanın çoxaldılması, daha sonra tip təyini və rezistentlik testlə­rinin icrası baxımından Mycobac­te­rium kultura­sının alınması əhəmiy­yətlidir

Nümunə növü:  Kultivasiya materialı

Nümunə qabı: Steril sınaq şüşəsi və ya transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: Yara infeksiyasına səbəb ola bilən aerob və anaerob bakteri­yaların izolyasiyası

Sinonim: Qarayara törədicisinin kul­turası

Nümunə növü: kultivasiya üçün ma­terial

İş prinsipi: qidalı mühitlərə kulti­vasiya

İstifadəsi: Kultivasiya olunan mate­rialda qara yara törədicisinin- Ba­cillus anthracis-in varlığının təyi­nində istifadə olunur

Nümunə növü: Əsnəkdən  tamponla material

Nümunə qabı: Əsnək materialının kultivasiyası üçün steril transport qidalı mühiti

İş prinsipi: Kultivasiya

İstifadəsi: A qrupundan olan β hemolitik streptokok infeksiyalarının araşdırılmasında istifadə olunur